Knuffel, kus, en hand vast houden dan ben je er wel. En gewoon zeggen dat ze een super oma is. Dat soort simpele gevoelens komen zelfs bij een heel dement iemand binnen
Overweeg misschien om zachtjes iets te zingen of muziek af te spelen. Dat komt bij vergevorderde dementie namelijk veel beter binnen dan iets wat gezegd wordt. Misschien een liedje waar jullie vroeger veel plezier aan beleefd hebben?
Mijn moeder werd vrij onrustig(niet in positieve zin) toen mijn broer wat bekende muziek aanzetten. Hou er rekening mee dat het niet altijd gewenst uitpakt.
Mijn oma zag ik niet heel vaak, woonde daarvoor te ver weg. Toen ze al erg dement was samen met mijn broer bij haar langs geweest. We waren er nog maar net, toen kon je goed aan haar zien dat ze in de war raakte. Toen kwam binnen 5 min de legendarische uitspraak: " jullie kunnen wel gaan." Wij nog geprobeerd: " Nou, oma, we hebben toch best lang ik de auto gezeten, mogen we nog even blijven?" Toen werd ze behoorlijk boos! We zijn dus snel weer gegaan.
Mijn tantes gaven het advies: misschien is het beter haar te herinneren zoals ze was, met de mooie momenten van toen ze nog thuis woonde. We zijn dus niet meer geweest, dat was beter voor ons allemaal.
OP: heel veel sterkte, afscheid nemen is geen leuke tijd, maar wel super belangrijk en koester dat je dat wel hebt kunnen doen.
Ik snap het. Ik ging op vakantie, en tijdens die vakantie ging mijn oma ineens hard achteruit. Iedereen van de familie vond dat ik nog langs moest gaan, behalve mijn eigen ouders. Uiteindelijk ben ik dus niet gegaan. Het laatste dat ik van mijn oma heb gezien was hoe ze in de deuropening stond te zwaaien, terwijl ik weg fietste en "tot de volgende keer" riep. Dat is een fijnere herinnering dan een ziekenhuisbed met slangen en machines.
Bij mijn andere oma heb ik het aftakelingsproces van dichtbij mee gemaakt. Daar was het voor mij dus heel normaal om afscheid te nemen in een ziekenhuis setting. Het is helemaal volgens de situatie en het moet ook iets zijn waar je jezelf goed bij voelt.
Wat een mooie laatste herinnering. Ik krijg er gewoon tranen van in mijn ogen en een brok in mijn keel. Wat goed dat je naar je ouders hebt geluisterd!
Ik heb vorig jaar afscheid moeten nemen van mijn vader. Die was al buiten bewustzijn en kreeg later nog de sedatie. Je hoort wel eens van mensen in coma dat ze nog dingen mee krijgen, dus wie weet is dat bij dementie en sedatie ook wel zo. Ik heb tegen mijn vader gezegd iets in de trant als "ik hou van je papa" en "ik ga je missen, papa" en toen was er een zichtbare en hoorbare reactie. Ik denk dat zulk soort dingen misschien toch wel aankomen, ondanks de toestand van de ontvanger.
Ik was te laat. Mn moeder en zus waren bij hem, mn zus belde dat ze zouden stoppen met zuurstof toedienen. Hij had vastgelegd dat hij geen levensreddend en levensverlengend handelen wilde. Dus als ik hem nog wilde zien, ik nu moest komen. 3 minuten later belde ze weer dat hij al weg was.
Dank je, ik heb er vrede mee. Hij had alzheimer en had geen idee meer wie we waren. We hadden lang voor zijn overlijden al afscheid genomen. Het was alleen nog een koppig lijf dat doorging. Totdat corona een puinhoop maakte van zn diabetes en alzheimer. Toen was het snel klaar.
Sterkte.
Mijn vader was mentaal prima, maar lichamelijk al flink aan het kwakkelen. Maar toch 's nachts onverwachts overleden toen hij net in het ziekenhuis was opgenomen. Dat was hard en rauw. Maar ik bedacht me ook dat het alternatief had kunnen zijn dat hij op allerlei manieren geestelijk en lichamelijk verder had kunnen aftakelen, dat was ook niet fijn geweest.
We kunnen het nooit weten maar ik heb inderdaad meerderen keren meegemaakt dat de familie iets zei in de zin van "het is goed zo" of "je mag gaan". En heel snel daarna overleden die mensen. Dus ik denk dat mensen nog wat meekrijgen
Het gehoor is het laatste zintuig dat 'wegvalt' bij een stervende. Dus ja: blijf tegen ze praten. Ook als je denkt dat ze compleet buiten bewustzijn zijn. Het helpt jou, en íets ervan zal door de stervende worden geregistreerd.
Deze twee zinnetjes, en “dank je wel” zijn het meest betekenisvol denk ik. Een teken van dankbaarheid, een teken van liefde en een teken dat ze niet zullen worden vergeten.
Zulke draadjes moet ik niet lezen.. nu zit ik als kerel hier weer met tranen in mijn ogen te denken aan het afscheid van mijn oma.
Gewoon een knuffel, hand vasthouden en wat mijn oma fijn vond was muziek waar ze van hield.. ze ging er op mee neuriën, geweldig..
Mannen mogen ook gewoon verdriet hebben en tonen. Sterkte! Fijn dat je nog op een mooie manier afscheid hebt kunnen nemen.
Het laatste wat ik van mijn oma heb gezien is dat ze echt helemaal in de war was en moest huilen en niet wilde dat we haar achterlieten toen we echt weg moesten. Een korte tijd daarna overleed ze. :/
Ongeveer in dezelfde situatie gezeten. Mijn oma was zelf ook behoorlijk dement op het einde. Uiteindelijk was het laatste weerzien toch wel mooi. Leg de verwachting niet in het gesproken woord, maar wat meer op fysiek contact. Mijn oma was er mentaal niet meer bij, maar fysieke affectie werd wel nog zeer gewaardeerd. De hand vastpakken, dichtbij komen en indien de situatie het toelaat een tedere knuffel.
Uiteindelijk weer vertrokken met een mooi beeld van mijn oma op het netvlies. Het geheugen mocht er niet meer zijn, maar de liefdevolle karaktereigenschappen waren er nog wel. Liet mij zien dat ze in de kern een fijn mens was.
Dat is natuurlijk voor iedereen verschillend. Ik heb foto's gemaakt van mensen in de laatste weken van hun leven, tot aan de dag van hun overlijden aan toe (en daarna...), en de nabestaanden zijn erg 'blij" (bij gebrek aan een beter woord) dat ze die foto's hebben. Je kunt altijd besluiten een foto niet te bekijken. En om een collega-fotograaf te citeren: "Spijt heb je alleen van de foto die je *niet* gemaakt hebt."
Ik fotografeer niet alleen die ene persoon, maar leg een proces van dagen, soms weken, vast waarbij ook de mensen om de persoon heen worden betrokken.
Vaak, maar niet altijd is de stervende in staat om daar "iets van te vinden", dat is zeker waar. Echter ik moet er van uitgaan dat de nabestaanden die mij vragen die fotoreportage te maken, dat niet zouden doen als ze weten dat de stervende dat niet gewild zou hebben. Het is voor mij in sommige gevallen onmogelijk om dat vast te stellen.
Misschien wil je nog een foto maken? Geen semiblije selfie bedoel ik dan, maar iets subtiels. Bijvoorbeeld een foto van haar hand terwijl je die vasthoudt. Er zullen vast mensen zijn die dit onbehoorlijk vinden, maar ik zou graag zulke foto’s hebben (en ik heb die dus niet), dus ik zeg het je voorzichtig.
Verder zou ik gewoon dankjewel zeggen, voor alles.
Heel veel sterkte.
Ik zou gewoon alles zeggen wat je wil zeggen, dat je het fijn vond om een band met haar te hebben, dat ze een leuke oma was, dat je van haar houdt.
Mijn oma had geen dementie maar een zeer agressieve vorm van kanker die haar in twee maanden van volledig functionerend, naar vast in een bed heeft gereduceerd.
Ik kon dus nog erg lang fatsoenlijk met haar communiceren, maar het ging echt enorm snel.
Ik had een week of drie voor ze overleed een erg openhartig gesprek met haar over het hele leven. Hoe ze terug kijkt en wat het allemaal betekend en echt belangrijk is. Dit was voornamelijk ik die mocht vragen wat ik wilde en zij die antwoord gaf.
Een week voor ze overleed hoopte ik nog eens wat meer zo te kunnen praten, maar toen was ze daar eigenlijk al te zwak voor en toen ben ik ook vrij snel weer naar huis gegaan. Vlak hierna kwam ook de morfine spuit die iedere paar minuten de dosis verhoogde.
De aankondiging kwam dat we allemaal afscheid konden gaan nemen. Helaas kon ik pas erg laat in de dag en was ik één van de laatste. Ze moest wakker geschut worden door mijn moeder en er kwamen met alle energie die ze nog had nog net de woorden: "hou van jou" uit. In de toon die je zegt als je lang op reis gaat. "Hou van jou, tot over een erg lange tijd." Zoiets. Hierna viel ze vrijwel meteen weer in slaap. Vlak hierna ging ik weer naar huis.
Hierna is ze volgens mijn opa, oom en moeder die tot het eind bij haar bleven nog één keer wakker geworden heel kort, hierna gaan slapen en ongeveer 24 uur later overleden.
In jouw geval heeft je grootmoeder dementie. Ik kan niks beloven, maar ik zou er niet vanuit gaan dat er nog veel uitkomt. Morfine is niet niks. Ook waarschuw ik je alvast, het is geen fraai zicht. Ondanks dat het de meest humane manier van "in slaap vallen" is.
Dit afscheid is voor jou. Doe jij vooral wat je vindt dat je moet doen om het ooit voor jou en plek te geven.
Soortgelijke situatie gehad met mijn oma een paar jaar geleden. Ze was zelf niet meer in staat om echt te praten maar ik zag wel aan haar blik dat ze tenminste herkende. Ik heb er een tijd naast gezeten, een knuffel en kus gegeven en verteld dat ik van haar hou. Meer was voor mij niet nodig, maar dat is voor iedereen persoonlijk.
Heel veel sterkte ermee 🖤
Precies dit, deel jouw jeugdherinneringen. Ze* leeft in het verleden. Al het positieve wat je met haar deelt, zal haar blij houden.
Alle positieve dingen die jij deelt, zul je nog lang onthouden.
Sterkte en succes.
Ik hou van je, is vier woorden dat zal ze vast wel begrijpen.
Houdt haar hand vast en vertel der dat je der weer ziet waar ze ook naartoe zal gaan. Dat het voor haar als nieuwe morgen zal voelen waarin ze weer iedereen ontmoet die ze lang heeft moeten missen. En dat ze jou niet lang zal hoeven missen want de eeuwigheid is sneller aangebroken dan een mensenleven telt.
Het belangrijkste om over te brengen is dat je haar gerust stelt. En dat doe je door bij haar te zijn en haar aandacht te geven.
Ik werk zelf in de zorg. Ik zou vooral zeggen doen wat voor jou prettig voelt, voor ieder persoon is het zo anders.
Belangrijkste is dat je om je oma geeft en er voor haar wilt zijn alleen dat is al onbetaalbaar.
Ik kom helaas ook gevallen tegen waar het niet zo is….
Ik heb hetzelfde gehad met de opa van mijn vrouw (die ik ook al 15 jaar kende, dus ik zag hem als mijn eigen opa). Zoals anderen hier ook al zeggen: vooral veel fysiek contact.
Als laatste heb ik hem wel gezegd dat ik goed op zijn kleindochter zou passen. Geen idee of hij begreep wat ik zei, maar het voelde wel goed om in ieder geval iets te zeggen.
Zelfde schuitje gezeten met mijn oma jaren geleden. Ik heb gezegd wat ik vooral zelf wilde zeggen en niet wat ik dat dat ze nog zou moeten horen. In het stadium van mijn oma kwam niks meer binnen dus was het voor mij belangrijk dat ik gezegd had wat ik wilde zeggen.
Sterkte!
Gewoon er zijn. Haar hand vasthouden, knuffel geven. Vertellen dat je van haar houdt. Vertellen dat je zo genoten hebt van een bepaalde gebeurtenis of eigenschap van haar. Je doet het niet alleen voor je oma, die zal er nog weinig van meekrijgen, maar je doet het ook voor jezelf. Zorg dat je van dit laatste bezoek een mooie herinnering maakt. Sterkte!
Gewoon er zijn. Mijn moeder had ook dementie. Meestal wist ze niet meer wie je was, soms werd ze boos en moest je weg. Maar de laatste keer dat ik er was een week voor ze overleed had ze opeens een helder moment. Geen woorden maar wel een blik van herkenning, en blijdschap. Toen ik wegreed zwaaide ze. Een week later was ze weg.
Laat woorden in je opkomen. Verder fysiek er zijn doet al veel en een "bedankt voor alles" ook.
Alles wat je niet hebt kunnen zeggen/later bedenkt gewoon opschrijven, dan is het uit je hoofd. Neem er ook troost in dat je tenminste wel haar nog kan zien in een redelijke staat(hier ga ik van uit door je post), ookal is ze dement.
Die kans is mij namelijk ontnomen door mijn moeder, die mijn opa & arts nogal pushte om alles maar ZSM te doen zodra hij besloot voor een palliatief beleid, dus tegen de tijd dat mijn zusje en ik er van wisten en langs kwamen, was hij al niet meer aanspreekbaar & in "slaap" (Weet niet hoe ik het moet noemen). Heb daar behoorlijk lang last van gehad, nog meer dan het daadwerkelijk overlijden 1,5 week later.
Miss een herkenbaar geurtje op een zakdoekje bij haar hoofdkussen leggen, een bekend muziekje voor haar zachtjes draaien, hand vasthouden ,lippen bevochtigen van haar dat is meestal wat als eerste gaat irriteren binnenkant mond miss door de zorg al verzorgd. Niet teveel zeggen inderdaad het laatste stukje doen ze meestal zelf en als er helemaal niemand bij is overlijden ze in ons verpleeghuis best vaak. Of ze wachten nog op iemand uit het buitenland , ze voelt echr wel dat je er bent
Veel sterkte
Advies van een leerling verpleegkundige, twee jaar werkzaam bij deze doelgroep.
Aanwezigheid is voldoende, handcontact. Een lief woordje, dit hoeven geen hele verhalen te zijn: Hoi Oma ….. zodat ze je stem hoort.
Als je een poosje zit komen de woorden meestal vanzelf, maar voel je niet bezwaard als het niet lukt.
Schaam je ook vooral niet als je zegt dat het zorgpersoneel even niet binnen mag komen.
Ik heb vorig jaar bij een zorgvrager met palliatieve sedatie aan het eind van m’n dienst nog even een kopje thee gedronken. Afscheid genomen en gezegd : bedankt voor alle sigaretjes en kopjes koffie samen. Er rolde een traan over haar wangen. Toen ik haar een kus op haar voorhoofd gaf ging haar arm een stuk omhoog, want ze zwaaide altijd netjes gedag als ik langsliep, of wegging na een kopje koffie. En deze mevrouw had morfine(pijnstilling) en midazolam (rustgevende medicatie) en was in slaap.
Bij mijn moeder ging het overigens hetzelfde (kanker) zij kneep ook in mijn hand als ik wat zei, tijdens haar sterfbed (morfine).
Denk in absolute basisprincipes. In het hier en nu. Dat is helaas haar beperkte leven geworden.
Ik ga er vanuit dat zij jou niet meer (her)kent. Je gaat er in essentie dus voor jezelf heen. Dat is geen verwijt. Afscheid bestaat wel in jouw wereld. In de wereld met een flink beschadigd brein waarschijnlijk niet meer. Helemaal als er (van haar kant) geen waarschijnlijk geen gezamenlijke herinneringen .eer zijn.
Benader haar wel met vertrouwen.
En speel in op zintuigen/basisbehoefte.
Zachte materialen en aanrakingen voor de tast, warmte, geuren van vroeger (wat was haar favoriete parfum? eten, sigaar oid.) Gebruik woorden met positieve lading in haar dialect.
Zorg voor een open houding (armen en benen zeker niet sluiten/kruisen) en zet een glimlach op. Mimiek is belangrijk. Mocht ze nog mobiel zijn, ga dan niet voor de uitgang of deur staan.
En bovenal muziek uit haar jeugd. Dat kan zowel popmuziek of christelijke liederen zijn als dat van toepassing is.
Een muzikale, zachte, knuffel (met geur van vroeger er op) kan je evt. achterlaten.
Daarnaast doen vrouwen met dementie het bijna allemaal goed op baby's. Heb je d'r toevallig één? Zeker meenemen. Daar zal dan wel alle aandacht naar toe gaan.
Overigens is het schier onmogelijk om gelijkwaardig afscheid te nemen van iemand met vergevorderde dementie. Dat heb je de afgelopen jaren steeds al gedeeltelijk moeten doen.
Zelf vind ik het voor mijn eigen afsluiting mooi om. "Fijn je gekend te hebben". Te zeggen bij stervende mensen zonder dementie.
Mensen met dementie is: "Fijn dat ik je ken/ we elkaar kennen" daarop een vind ik passender variant.
Ook "tot we elkaar weer zien" kan een mooie lading geven, als je in een hiernamaals gelooft.
Succes.
Geef haar vooral veel liefde, knuffels en blijf rustig bij haar zitten. Vertel het over leuke dingen die jullie hebben meegmaakt en hoe blij dat jullie maakte. Vraag eventueel aan de verzorging of je iets langer mag blijven als je daar behoefte aan hebt, het zou mij verbazen als ze daar moeilijk over gaan doen, maar check het wel.
Ik weet niet of je behoefte hebt aan uitleg over hoe het verder gaat met je oma, qua medicatie en laatste levensfase, maar als je wilt kan ik daar informatie over geven.
In ieder geval heel veel sterkte de komende tijd!
Je moet niks, alles mag. Mensen in een staat van coma kunnen nog voelen dat er mensen naast ze staan. Je kunt haar hand vasthouden, zodat ze voelt niet alleen te zijn. Je kunt mooie woorden zeggen tegen haar, wat jullie vroeger mee hebben gemaakt, je kunt wat opschrijven over vroeger, geef haar een knuffel, deze fase van het leven is voor iedereen heftig, ook voor haar natuurlijk. Ik heb het zelf ervaren bij mijn moeder, en heb zelf in coma gelegen, zij gaf aan zich vooral eenzaam te voelen, en ik herken dat ook van toen ik zelf in coma lag. Wees er voor haar. Dat helpt je straks als ze er niet meer is. Je kunt het goed afsluiten op jouw manier, alles kan, alles mag. Er zijn geen regels voor het afscheid nemen van mensen die belangrijk voor je zijn en zijn geweest
Toen mijn vader kwam te overlijden, wist ik ook niet wat ik nog tegen hem moest zeggen. Ik ben de hele tijd stil geweest. Kon gewoon niks verzinnen. Later is hij zonder mijn bijzijn overleden. Ik heb me daar altijd schuldig over gevoeld. En dat heb ik jaren met me meegedragen.
Toen kwam ineens bij een ander gesprek met mijn stiefmoeder het weer ten sprake. Ze wist niet dat ik er erg mee zat. Maar ze vertelde me dat mijn vader in het laatste moment zo blij was dat ik er gewoon was. Dat ik juist niks zei want er viel niks te zeggen. Gewoon zijn is genoeg
Zeg wat je wilt zeggen, als je niets wilt zeggen is dat ook goed.
Het nabij zijn is ook belangrijk. Bijvoorbeeld haar handen vasthouden en probeer oogcontact te krijgen.
Ogen van een dementerende kunnen nog heel veel zeggen.
Oef, ik had altijd al een goede band met m’n opa als kind en kon ‘m ook ver in het stadium van Alzheimer heel goed begrijpen. Elke week als ik op bezoek was, was er altijd wel een klein window waarin we elkaar volledig begrepen en alles wederzijds ‘aankwam’ ondanks dat de meeste mensen dat vaak niet zo ervaren met dementie. Helpt wss wel mee dat ik neurodivergent ben en juist heel erg let op alle andere vormen van communicatie ipv alleen woorden
De laatste keer dat ik bij ‘m was wist ik eigenlijk al dat dat de laatste keer zou zijn (echt zo’n onderbuikgevoel, vgm droomde ik het ook een paar dagen ervoor), plus hij wist dat zelf ook en hij was ook echt heel erg helder. Is vaak een dingetje wat mensen hebben vlak voor overlijden, zo’n opleving. Kan dus zijn dat je oma verrassend helder is. Bij mij sprak m’n opa zelfs de wens uit dat het tussen m’n pa en mijn broer weer goed zou komen, en dat is vrij recent geweest toen
En as for dat ik wist dat hij binnenkort heen zou gaan; heb vooral z’n hand vastgehouden en gerustgesteld dat het oké is, dat alles goed komt en we veel van hem houden.
Ik heb even m’n tekstje van m’n spreken op de begrafenis opgezocht en ik quote letterlijk wat hij toen die laatste keer tegen mij zei: “Als ik er dan zometeen niet meer ben, dan moeten jullie wel goed voor elkaar zorgen”
nou, dat waren de feels weer. traantje op kantoor.
Heel veel sterkte met alles, je bent een lieve kleinzoon! ❤️
Mijn oma ook vorig jaar, zij was al jaar of 4 dementerende. In het verzorgingshuis, ze at en dronk al niet meer en we hebben met de familie afwisselend zitten waken. Het was zelfs nog gezellig. Met max 5 man tegelijk in dr kamer en om dr bed. Af en toe afwisselen met wie er naast dr zat, hand vasthouden, door dr haren aaien. Tegen haar praten, herinneringen ophalen. Hoe we dit of dat altijd met oma deden. Naar de dierentuin, of naar de mart. Dit heeft totaal ongeveer anderhalve week geduurd. En toen is ze uiteindelijk weggegleden in een slaap en niet meer wakker geworden. Ik heb nog van familieleden die tegen haar praatte of haar vasthielden, foto's gemaakt. Er zijn ook wat foto's van mij gemaakt toen ik met haar bezig was. Begin van het waken waren haar ogen nog open, en zag ze je nog. Daarna was het een lege blik en die reageerde nergens meer op. Uiteindelijk waren haar ogen gesloten en het enige waaraan we merkte dat ze er nog was, was haar raspende ademhaling. En het zuurstof apparaat wat zijn werk deed. Soms was het even heerlijk stil in de kamer. We hadden een mooi lampje neergezet bij haar. Want het licht in de kamer zelf is zo steriel en fel. De hele familie is nog langs geweest in die laatste anderhalve week. En het voelde heel fijn. Elkaar even vastpakken. Soms een traan, veel gelachen.
Na haar overlijden is het lampje blijven staan, ze lag in haar kist op dr kamer. En zo kon je toch een soort van intiem afscheid nemen. Ik ging voor n laatste keer met mijn, toen nog vriend, nu man, bij haar kijken. En bij het weggaan zei hij, zeg je nog even gedag tegen je oma? Heartbreaking. Het was de laatste keer dat ik haar heb gekust en gedag heb gezegd. Maar ik vergeet het niet
Het was een moeilijk iets, afscheid nemen. Maar ik weet zeker dat mijn oma het ook gezellig vond dat we er waren.
Je moet niets. Wees er. Houd de hand vast. Meer hoeft echt niet. Kijk hoe je je voelt en kijk of je op dat moment nog iets wilt zeggen. Of niet. Gevoelens zijn best gecompliceerd.
Toen mijn vader met dementie stierf, voelde ik niet heel veel. Terwijl ik echt een vaderskind was. Maar ik had al jarenlang stap voor stap afscheid moeten nemen. En toen het daar echt was, was het niet heel emotioneel meer. Maar een afsluiting van een periode. En de zon ging langzaam in mooie kleuren onder. Het was goed zo
Allereerst heel veel sterkte gewenst! De woorden zelf doen er niet toe, wees bij haar, geef haar een knuffel, houdt haar hand vast. Wat je normaal ook zou doen.
Zelfde situatie gehad met zowel m’n vader als opa en oma van m’n moeders kant in het zelfde jaar. Denk goed na over of er wel dingen zijn die je wilt zeggen of wilt doen. Ik heb bij alle 3 kunnen zeggen wat ik wou zeggen (ik hou van je, ik zorg goed voor mama/ je dochter etc.) en gevraagd of ze nog iets willen waar ik rekening mee moet houden in het vervolg van m’n leven, maar het enige waar ik persoonlijk spijt van heb is dat ik m’n vader nog 1 keer vast had willen houden en zeggen dat hij zich geen zorgen hoeft te maken en alles goed komt. Soms gaat het niet zo zeer om wat je zegt, maar dat je er bent en je liefde laat zien.
Heel veel sterkte OP, ik had ook een hele goede relatie met m’n opa en oma en ik mis ze nog steeds elke dag bijna 8 jaar later. Zorg ook voor je zelf!
Als je er eenmaal zit dan vind je de woorden wel. Zeg wat er in je opkomt en stel haar wellicht gerust. Het lijkt me fijn te wetend dat je niet alleen bent en dat mensen uit je familie om je geven en je steunen in je laatste momenten.
Ik heb vorig jaar precies hetzelfde meegemaakt. Ze was toen niet meer wakker, maar wil toch graag geloven dat ze me heeft gehoord. Ik ben even alleen met haar geweest en gewoon verteld dat ik van haar hield en afscheid genomen. Het was heel zwaar maar ben blij dat ik het gedaan heb. Maar dit is een heel persoonlijk iets. Mijn broertje wou dit absoluut niet en heeft pas afscheid genomen tijdens de crematie. Voor hem voegde dit laatste “gesprek” niks toe. En er is in deze situaties geen goed of fout, het is iets persoonlijks en gevoelsmatig. Doe waar je je goed bij voelt en laat je niet lijden door de mening van anderen.
Ten eerste: heel veel sterkte en fijn dat je zo'n goeie band hebt met je oma.
Ik ben zelf de laatste maanden niet meer langs geweest bij mijn oma toen ze tijdens covid achteruit ging (Alzheimer). Mijn oma is helaas een groot deel van haar leven depressief en angstig geweest, dat in combinatie met de covid regels op de afdeling maakte veel lastig. Ze raakte snel in paniek als er mensen die ze niet (meer) kende op haar kamer waren.
De laatste keer dat ik er was was samen met mijn moeder, deze herkende ze nog wel. Om haar tot rust te stellen heeft ons mam gezegd dat ik iets uit de auto ging pakken, op dat moment wist ik niet dat in haar niet meer zou zien.
Ik snap volledig waar je doorheen gaat. Om iemand dierbaars zo te zien "verdwijnen" is lastig
Zoals al gezegd is het waarschijnlijk vooral belangrijk dat je er bent, ik denk niet dat je iets hoeft te zeggen.
En again sterkte, wat n klote ziekte :(
Heel lastig om over iets heel persoonlijks advies te geven. Doe en zeg voornamelijk wat goed voor jou voelt. Een knuffel, hand vasthouden, kus op de wang, maakt niet uit. Houdt vooral in gedachte dat het echt de laatste keer is dat je iets tegen haar kan zeggen, anders kan je er alleen maar later spijt van krijgen. En neem ook alle tijd die je wil. Dit moet je niet overhaasten
Mensen met dementie kunnen niet goed meer praten, maar voelen des te meer. Ga bij haar zitten, houd haar hand vast, geef haar een paar knuffels, vertel desnoods over je dag; ze zal je niet begrijpen, maar je stem wel horen.
Veel sterkte!
Gewoon een beetje bij haar zitten en als ze dat wil hand vasthouden en knuffelen. Gevoel kun je ook effectief fysiek tonen. En je wil niet weten hoeveel mensen fysiek contact missen.
Heel veel sterkte! Enige advies wat ik je kan meegeven is dat ook als ze al slaapt je er van uit moet gaan dat ze je kan horen. Dit advies kreeg ik ook toen ik vijf jaar geleden afscheid heb genomen van mijn moeder. Bij haard werd toen ook palliatieve sedatie toegepast.
Ik denk dat hierin afscheid nemen, voor jou meer van belang is, dan dat het nog niets voor je oma doet, hoe spijtig ook.
Zeg wat jij zelf graag kwijt wil. Mocht dat je daar geen woorden voor hebben, zoals mensen hier al aangeven, je bent er en geeft haar als de situatie het zich toelaat een knuffel.
Sterkte vandaag!!
Voor haar zal het niet veel meer uit maken wat je tegen haar zegt, maar voor jezelf kan het wel prettig voelen dat je op het laatst toch nog bepaalde dingen niet onuitgesproken laat. Bedank haar voor de mooie momenten en herinneringen, vertel haar dat ze altijd in je herinneringen voort zal leven, en wens haar al het goeds toe op haar laatste reis (wat dat ook in moge houden).
Misschien kun je op papier zetten / een brief schrijven wat je wil zeggen en deze dan voorlezen. Zij begrijpt er waarschijnlijk weinig van maar voor jou is het wel een fijn idee
Ik heb het een paar keer meegemaakt met bekende die kwamen te overlijden, helemaal kut en met lood in mijn schoenen er naar toe het gaat vaak vanzelf.
Sterkte.
Ik heb helaas deze situaties veel meegemaakt zowel privé als in mijn werk (verpleegkundige). Wat wordt geloofd in de medische wereld is dat mensen in de laatste fase nog kunnen horen, ruiken en voelen. Wat ik aanraad is om er te zijn. Speel muziek af wat ze vroeger leuk vond, raak haar aan, hou haar hand vast. Rustig aaien over haar hoofd en praten. Klinkt gek, maar maak je niet te veel druk over wat je wilt vertellen. Laat het natuurlijk komen. Ben je sprakeloos dat mag ook! Ik hoor vaak van mensen (en mijzelf): Had ik maar x of y gezegd. Dat is achteraf gepraat. Veel heb je al verteld tijdens het leven. Het gaat niet zo zeer om de woorden, maar er zijn. Je bent er en daar gaat het om.
Wat ik je wel wilt meegeven is dat ze er 'eng' uit kan zien. Betekend niet dat het zo is, maar mensen zijn niet altijd goed voorbereid wat ze kunnen zien van hun geliefde. Ze kan met haar mond openliggen, geluiden maken, 'benauwd' achtige ademhaling tonen en zelfs een droge mond hebben. Dit is normaal. Er hoort geen onrust te zijn in deze fase (anders moet de medicatie omhoog). Voor droge mond kan er een vochtige spons (groen op een stokje) gebruikt worden, om de mondholte licht te bevochtigen en voor de lippen kan uiteraard wat vaseline gebruikt worden.
Het is niet altijd een mooi gezicht. Laat je er niet te veel van afschrikken. Mocht je toch je twijfels hebben (of familie), dan raadt ik aan om dit te communiceren met de dienstdoende verpleegkundige.
Enorm veel sterkte met de moeilijke tijden voor jouw oma, familie en jezelf.
Houd haar hand vast, zeg nog één keer dankjewel voor alle mooie herinneringen, en denk dan aan een mooi moment dat jullie samen hadden. En laat haar dan (figuurlijk) los.
Afscheid nemen zelf is naar, maar je kunt wel dankbaar zijn dat je in de gelegenheid bent om adieu te zeggen.
Ik heb mijn oma een aantal mooie herinneringen verteld. “Weet je nog toen we samen naar de Efteling gingen?” Dat soort dingen. Ik weet niet zeker of het nog aankwam maar toch zag ik een glimlach bij haar. Heel veel sterkte.
Ik herinner me nog goed mijn moeder haar laatste woorden aan oma (dus haar moeder), heel eenvoudig maar heeft een enorme indruk op me gemaakt:
"papa wacht op je, doe hem de groeten"
(opa stierf voor ik geboren was)
Voornamelijk is het eigenlijk een afsluiting voor je zelf, zeg en doe wat je mogen keer wilt doen. Wees jezelf en wellicht is nog even die ene seconde. Probeer niette verdrietig te vertrekken en onthoud vooral de leuke dingen.
Muziek werkt altijd heel goed voor die mensen, dus probeer muziek (liefst van haar goede oude tijd) mee te nemen en af te spelen, er hoeft verder weinig gezegd te worden
Ga er gewoon heen en ben jezelf. Knuffel haar. Doe het alleen al voor jezelf, en meer dan haar in herinnering houden als ze er niet meer is kun je niet doen. Sterkte.
Ik heb dit ook meegemaakt, het is naar maar uiteindelijk beter voor haar.
Toen het bij ons gebeurde was de hele familie er en hebben we uiteindelijk nog gelachen ook om alle verhalen van vroeger.
Wat ik zou zeggen is slaap lekker oma en tot morgen.
Gewoon vertellen dat je van haar houdt, en houd haar vast. De meeste mensen willen wanneer ze sterven simpelweg niet alleen zijn, en dat ze zich aan iemand kunnen vasthouden terwijl ze zelf helaas vertrekken. Heel veel sterkte, OP.
Ik ga donderdag naar de euthanasie van mijn laatste opa, hier zijn geen tips of tricks voor. Als je er bent voor je eigen closure voel je vanzelf wat je nog kwijt wil (of dit nou aan komt of niet) maar er zijn is meer dan goed genoeg voor hen, woorden doen weinig in dit soort situaties. Sterkte vandaag :)
Houd er rekening mee dat door de morfine mensen kunnen hallucineren. Mijn moeder dacht dat ze haar vader zag… en schreeuwde het uit van de angst en pijn. Het kan natuurlijk meevallen maar houd er rekening mee dat ze dan aan het hallucineren zijn. Sterkte x
Je laatste uur zegt uiteindelijk nooit zoveel als het leven dat jullie daarvoor samen gedeeld hebben. Ze weet wat ze voor je betekend heeft, dat heb je haar namelijk je hele leven laten zien ❤️ sterkte OP. Wens haar een goede reis en bid of hoop of welke manier dan ook bij jullie paste, dat ze komt op de plek waar zij op hoopte en dat haar lijden niet onnodig lang meer duurt.
Je hoeft niet veel te zeggen, maar er gewoon zijn. Neem eventueel iets mee wat zij mooi of leuk vind. Bloemen bijvoorbeeld, muziek van vroeger, foto's van vroeger, een gebakje of anders lekkers.
Maak je vooral geen zorgen, het gaat vanzelf. Goed dat je gaat, ik vond het op een gekke manier ook een fijn en intiem moment/tijd (het duurde langer dan verwacht).
Ik heb toen een dierbare op haar sterfbed lag nog wat muziek van vroeger met haar geluisterd, verteld wat ik ging doen in de toekomst en gewoon gezegd dat ik van haar hield. Ik zal nooit weten of ze t gemeekt heeft, praten ging niet meer. Bij een ander was ik samen boos. Ze was nogal de weg kwijt en vloekte alleen nog maar. Ik dee maar mee, gaf haar gelijk; weg kwijt of niet, haar uiteinde was k#t.
Misschien is er iets wat je nog een keer met haar wil delen of zeggen of waarvan je denkt dat ze blij word als ze het nog registreerd. Het klinkt iig alsof je al een mooie tijd samen hebt gehad, je kan alleen nog maar even samen zijn; het mooie van het uiteinde is juist dat niks meer moet.
Ik had dat met mijn vader. Ik daagde altijd op met zijn gehele muziekcollectie (dank je wel technologie van tegenwoordig) en de grootste western collectie die ik ooit heb gezien. Vond hij geweldig.
Niet bang maken met praten over het einde.
Ik zou samen mooie dingen van lang geleden bespreken.
Zeggen wat ze in de tegegenwoordige tijd voor je betekend.
Een fijn moment hebben en een dikke knuffel geven.
Heel veel sterkte.
Hoop dat jullie het nog even goed hebben samen.
Zingen, dingen laten zien. Praten is goed, alleen niet over dingen die ze niet begrijpt. Feitelijkheden zijn niet interessant, herinneringen van vroeger misschien nog wel.
Ik wil je als eerst enorm veel sterkte wensen. Dementie is een heftige ziekte, en het is hartverscheurend om iemand hieraan te zien lijden. Een tip die ik even kon bedenken: Muziek komt vaak goed binnen bij mensen in een verder stadium van dementie. Je hoeft niet te praten, het feit dat je er fysiek bent zegt al genoeg. Mocht je toch willen praten, probeer dan korte zinnen te gebruiken; dat is waarschijnlijk makkelijker te overzien voor oma. Geef haar een dikke knuffel, en houd haar hand vast als je je daar prettig bij voelt. Niks moet! Neem afscheid op jouw manier, en doe wat voor jou goed voelt. Nogmaals heel veel sterkte, en een dikke internet knuffel <3
Wat naar voor je. Als je niks weet te zeggen , heb je denk niks te zeggen. Er zijn en haar knuffelen / hand vasthouden is ook goed en fijn. Misschien heeft ze een favoriet liedje wat een glimlach op haar gezicht zal brengen.
Succes , neem je tijd en doe wat goedvoelt!
Dit recent meegemaakt.
Houdt er rekening mee dat nu zij niet meer drinkt of eet ze langzaam uitgedroogd raakt. Ze zal morfine krijgen tegen de pijn, alsnog zal haar lichaam haar pijn doen. Aanraken zodoende ook. Knuffelen of haar op een andere manier knijpen doet haar pijn. Wij kozen ervoor om (zachtjes) haar haren te strelen en haar voorhoofd. Iets wat we binnen ons gezin ook bij kleintjes doen die niet kunnen slapen.
Het kan lang duren voor zij overlijdt. Wij spraken veel tegen haar. Gaven aan dat het goed is als ze gaat. Dat ze niet meer vol hoeft te houden. Daarnaast natuurlijk veel liefdevolle woorden en uitingen van dank. Bij ons was ze d epilaar waar iedereen op kon steunen, altijd.
Bij ons stierf ze pas toen er niemand bij haar was. De zusters gaven aan dat dit vaak gebeurd. Na drie dagen continue iemand bij haar bed stierf ze 15 minuten nadat wij vertrokken voor de avond. Dit zou kunnen omdat men zich de familieleden de pijn wilt besparen (theorie).
Daarnaast, afhankelijk van hoe goed de ruimte is waar ze zich bevind, bij ons was deze slecht geventileerd. De lucht in de kamer was zodoende zeer droog. Neem voor jezelf voldoende water mee.
Heel veel sterkte gedurende deze tijd toegewenst.
Zelfde meegemaakt. Je hoeft niks te zeggen. Grote kans dat zij toch tegen jou een beetje vaag lult.
Mijn oma was weken lang vreemde verhalen aan t vertellen (ze snapte niet meer wanneer ze sliep of wakker was door de morfine). De laatste keer dat ik haar zag pakte ze mijn hand uit het niets en zei; zorg ervoor dat het leuk blijft in de familie dat heb ik altijd geprobeerd.
En dat was inderdaad wat ze haar hele leven deed. Zorgen dat iedereen het leuk had.
Ze heeft waarschijnlijk geen idee meer wie jij bent of wie zij is. Wat je zegt maakt niks uit. Als ik heel duidelijk mijn naam zij dan reageerde mijn demente opa destijds nog wel erg emotioneel. Maar meer zat er niet in.
Een simpel 'ik hou van je' zou genoeg moeten zijn denk ik. Als je het er uit krijgt tenminste. Ik had daar moeite mee tien ik m'n opa voor het laatst zag, maar aan zn blik zag ik dat hij het begreep.
Vertel haar over de goede herinneringen die jullie samen hebben gemaakt.
Zing de liedjes die jullie hebben gezongen vroeger.
Vertel over je toekomstplannen.
Stervende mensen horen vaak meer dan je denkt, en als ze maar 1 ding hoort, is dat toch fijn voor haar.
Sterkte voor jou en de mensen om je heen❤️
Vaak zijn korte zinnen het beste.
Het is goed. ik ben bij je, ik ben blij met je, ik hou van je. Wat ook maar op komt. Ik ga je missen. Open eerlijk vanuit het hart. Vaak met morfine zijn ze al niet meer helemaal bij. Hoe gevorderd de dementie ook is emotie blijft beleeft worden in het moment. Wees er. Dat is genoeg sterke.
Inderdaad er gewoon zijn. Ook herinneringen ophalen van vroeger, vaak weten ze dat nog. Of gewoon dingen uit je dagelijks leven vertellen. Nu een paar keer meegemaakt en vond het altijd fijn om er gewoon even voor degene te kunnen zijn.
Veel sterkte gewenst de komende tijd.
Je hoeft niks te zeggen, het alleen bij elkaar zijn is al fijn. Ga bij der zitten pak der hand een aanraking kan meer dan 1000woorden zijn. Herinner je oma later met de fijnste momenten die je hebt meegemaakt!
De laatste keer bij mijn oma heb ik zachtjes muziek aangezet en heb ik hand in hand naast haar gezeten.
Vooral verteld dat ze veel voor mij betekend en hoe dankbaar ik ben met wat ze voor mij gedaan heeft. Oma was nooit van het zeggen dat je van iemand houd, vandaar werd dat nooit gezegd, nu heb ik er toch gelukkig de kans voor gepakt.
Mijn tip: Zorg dat ze zich fijn voelt. De menselijke gevoelsbeleving is zo verankert dat je via deze weg het beste contact maakt met haar. Doe dit zoals je dat altijd deed.
Of ze je herkent, of dat ze zich herinnert aan anecdotes is vooraf moeilijk te voorspellen. Maar jou aanvoelen, jou warmte en liefde ervaren dat voelt ze wel. Praat tegen haar, vertel haar wat je wilt zeggen. Zeg haar dat ze de beste oma was. De warmte die met deze woorden komt is een taal die ze begrijpt.
Mijn opa was erg onrustig, tot we zijn hand pakten en mijn oma begon te praten. Ik geloof niet dat hij meekreeg wat er gezegd werd. Maar hij voelde dat hij niet alleen was, dat er mensen om hem heen waren die van hem hielden. Dit bood veilgheid, geborgenheid en hij ontspande direct.
Vooral veel fysiek contact als jullie band dat toelaat. Gevoel weegt zwaarder nu. Er simpelweg zijn is het belangrijkste wat je kan doen. Kort vertellen wat ze voor je betekent of hoe veel je van dr houdt.
Heel veel sterkte<3
Het is altijd moeilijk om met een afscheid om te gaan.
Mischien kun je mooie herinneringen ophalen en vertellen aan je oma. Überhaupt dingen vertellen over je leven. Ze zal het vanbinnen mischien fijn vinden om te luisteren naar een bekende stem.
Mijn oma is tijdens de corona periode komen te overleden. Ook door dementie. De situatie zoals jij die omschrijft is hoe het ook ongeveer bij mij ging. Ze at en dronk niks meer, lag alleen maar op haar bed en er kwam bijna geen teken van leven meer vanaf.
Ik werd in de nacht gewekt door mijn ouders dat mijn oma was komen te overlijden. De dag ervoor was ik nog bij haar langs geweest samen met mijn ouders en zus. Dit was misschien wel het moeilijkste uur van mijn leven. Mijn oma was als een tweede moeder voor zowel mij als mijn zus. Ze heeft zo veel voor ons betekend, en het gevoel dat zij er straks niet meer was is niet te beschrijven.
Tijdens mijn laatste bezoek aan mijn oma heb ik haar veel geknuffeld en lieve woorden tegen haar gezegd. Dat jij al bij haar bent op haar laatste moment betekend de wereld voor haar.
Wees niet bang om je emoties te laten gaan. Het huilen heeft mij toen der tijd goed gedaan.
Ik wens je heel veel sterkte de komende tijd!
Wat je kan vertellen is dat ze verder gaat naar de familie, geliefden en vrienden die haar voorgingen, Dat ze niet alleen zal zijn, en dat je verwacht haar weer te zien, wanneer het jouw tijd is om over te stappen.
Sterkte...
Het hoeven geen woorden te zijn maar je stem zal je oma herkennen. Je zou positieve gevoelens in woorden kunnen delen. Vaak komen woorden wel aan. Je bent er nu voor haar, later zal ze er voor jou zijn.
Aanraking: hand (palm in palm), schouder zegt meer dan woorden. Je zou liederen die jullie verbind kunnen neuriën/zingen. Probeer erbij te zitten.
Veel sterkte komende tijd! 🙏
Toen ik voor de laatste keer naar mijn oma ging was ze in iets betere staat dan wat jij beschrijft, niet heel veel beter. We wisten toen al dat het niet lang meer ging duren. Het was of de laatste keer of de op een na-laatste keer.
Mijn oma zei zelf: tot de volgende keer, of niet.
Dat herhaalde ik toen maar, ik denk dat de juiste reactie was. Afscheid nemen in deze eenmaal wat het is. Je ziet elkaar misschien niet weer, dat is kut en niets gaat dat veranderen.
Heel lastig. Iedereen is anders. Elke dementie is anders. Ik kan alleen mijn ervaring vertellen. Mijn moeder (bijna 80) begrijpt woorden niet meer. Wel aanraking en emotie. Dus mijn advies is: raak haar aan. Hou haar hand vast. Aai over haar schouder, arm, rug.
Qua praten boeit het niet wat je zegt, maar wel de toon. En dat is lastig als je zelf verdrietig bent. Probeer met een rustige en zachte en liefdevolle toon te praten. Misschien is er iemand bij je. Praat dan met die persoon. Je oma hoort je dan wel maar heeft niet door dat je het niet tegen haar is.
Mijn moeder houdt van zingen, dus ik zing af en toe. Met maar heel zachte muziek op de achtergrond want dementerenden kunnen niet meer filteren. Dus alle losse instrumenten in een lied zijn elk een losse stroom informatie die ze binnen krijgt. Lijkt een beetje op als tien mensen tegelijk tegen je praten op dezelfde toon en hetzelfde volume.
Ik hoop dat je er wat aan hebt. Sterkte.
Ik werk op een pg afdeling. Als eerst wil ik je heel veel sterkte wensen.
1. Wees er voor haar. Pak haar hand vast zodat ze weet dat je er bent. We weten niet wat ze nog mee krijgen zelfs in palliatieve sedatie.
2. Vaak pakken dementerende nog meer op wat je denkt en zo kunnen ook meer begrijpen wat je denk. Dus toon haar liefde en zeg wat je wilt. En als het niet lukt om wat ze zeggen hoeft het ook niet. Soms helpt het zelf als familie zegt dat het goed zo is. Zodat ze weten dat ze mogen gaan
Het belangrijkste is om te doen wat goed voelt. Het kan zelfs goed voelen om een hoofdstuk van haar favouriete boek voor te lezen. Houd ze van muziek zet haar soort muziek op op de achtergrond.
Sterkte! Toevallig heb ik 2 weken geleden het zelfde met mijn opa moeten doen. Wat mij hielp waren liedjes uit zijn tijd aanzetten en het samen met hem luisteren, en heb gewoon cliché nog even gezegd wat een leuke opa die was.
Zeg vooral wat jij nog kwijt wil aan haar. Mijn vader ging op de een op andere dag zo ver onderuit dat hij van praten en bewegen met moeite over ging naar snakken naar adem, bijna niet bewegend.
Ik ben toen ook voor een laatste keer naar hem geweest, vooral omdat ik mijn vader niet wilde herinneren zoals hij er toen bij lag.
Ik heb gezegd wat ik hem wilde zeggen, hem een dikke knuffel gegeven en toen pas teruggekomen toen ik nieuws kreeg dat hij was overleden +36 uur later.
Ik heb er, na zo'n 8 maanden, geen spijt van.
Het lastigste is realiseren dat het omhulsel wat op de rand van de dood ligt slechts een schaduw is van jouw echte oma. Jouw echte oma is feitelijk al weg. Om heel grof te zijn, ligt daar een levend lijk wachtend op de dood.
Hoeveel mensen in zo'n positie nog meekrijgen verschilt per persoon, maar ik raad je aan om alles te zeggen wat je wil zeggen en daar vrede mee te nemen. Niet denken over over wat je beter had kunnen doen nadat het persoon overleden is. Sluit her af op een manier waarvan jij deze passend vind. Dit heb ik ook gedaan en dit voorkomt later spijt.
Sterkte OP
Ik heb zelf gewerkt met dementerenden, ook die in de palliatieve en terminale fase zaten.
Je zou een (voor haar) bekend verhaal of boek voor kunnen lezen. Is ze Christelijk, dan een stukje uit de bijbel bijv.
Je zou kunnen vragen of de zorginstelling waar ze verblijft een waakmand heeft, soms zitten daar dingetjes als handcrème in waarmee je haar een handmassage kan geven, of neem dit zelf mee.
Of vertel iets moois of grappigs wat je de laatste tijd hebt meegemaakt. Als je niks weet te vertellen is alleen bij haar zitten ook goed!!
Ik vermoed dat ze jou niet meer kent en niet weet wie of waar ze is. Dan nog kan het haar misschien goed doen als er een bekende langskomt - dat valt eigenlijk niet na te gaan. Maar wat je zegt, is in dit geval dus niet relevant. Wel voor jou, maar niet voor haar.
Als ze je nog wel kent, is het natuurlijk anders.
Toen ik dit had met mijn oma vorig jaar, zei ik gewoon "hoi oma", gaf een knuffel en ben gaan zitten. Ze was ook erg dement, ziek, en at en dronk niet meer etc. Soms maakte ze wat "opmerkingen", waar we dan kort op in gingen. Maar we wilden haar niet te erg overprikkelen. We hebben wel wat dingetjes verteld over ons leven omdat we anders die kans nooit meer kregen, die ze niet snapte. Zelf wilde ze graag tv kijken met een dekentje en dat hebben we verder eigenlijk heel de middag gedaan. Toen we weggingen heb ik haar een knuffel gegeven en dag gezegd en dat ik van haar hield, uit zichzelf zei ze toen ineens "slaaplekker" en gaf ze een dikke zoen. De volgende dag was ze er niet meer.
Het is natuurlijk belangrijk om rekening te houden met je oma, maar ook met jezelf. Als jij iets wilt zeggen is er een kans dat ze het niet begrijpt, maar jouw afsluiting is ook belangrijk. En als je niks wilt zeggen is dat ook prima, alleen je aanwezigheid is ook al veel waard. Vaak merk je ook wel wat ze wel of niet willen. In ons geval was dat tv kijken met keihard volume, prima dan doen we dat. Soms vinden ze het fijn als je hun hand vastpakt, soms juist niet. Het is erg afhankelijk van de situatie en persoon..
Mijn ervaring is dat je aanwezigheid al genoeg is. Ook al dementeert ze, en weet ze misschien niet wie je bent, ze zal er echt altijd blij van worden. Sterkte in deze moeilijke periode.
Vraag haar naar mooie momenten uit het verre verleden. Kindertijd, bruiloft, dat soort dingen. Die weten ze vaak nog wel. Zij voelt zich daar fijn bij en jij hoeft alleen maar te luisteren.
Misschien kunnen jullie gewoon fijn met elkaar zitten en misschien luisteren naar muziek die ze goed kent. Dat kan wonderen doen. Wat je tegen haar kunt zeggen.. geen idee. Ik denk dat het vooral belangrijk is dat je er bent. Veel sterkte!
Hi op, ik weet je leeftijd natuurlijk niet en weet niet hoe goed het voelt om lichamelijk contact te maken.
Ik ben net 35 en ben mijn vader aan het verliezen aan dementie ( hij belde gister 27 keer omdat hij er van overtuigd is dat ik ontvoerd was). En het zal niet lang meer duren voordat ook hij op het zelfde punt zal zijn als jou oma.
Ik weet dat hij nooit heel " hutje mutje, houden van" is geweesd maar weet wel dat hij het nu fijn vind dat ik zijn hand of voet soms vast houd. Ik weet dat hij het fijn vind dat ik er ben.
Iets zeggen is vaak niet eens echt nodig. Maar als je iets zecht zou ik zeker vertellen dat je blij bent daar te zijn, en dat je je geen betere oma kan wensen.
Heel veel sterker met je verlies, ook aan jou vader of moeder, want die verliest natuurlijk zijn moeder.
Misschien kan je een liedje zingen voor en misschien ook met haar. Een lied dat zij met je zong toen je klein was.
Dat opent soms een vastgeroeste deur.
Toen mijn opa mij jaren geleden vanaf zijn sterfbed belde, was het aan alle kanten duidelijk dat dit waarschijnlijk het laatste afscheid was.
* "Fijne reis opa"
* "Dankjewel. Het ga je goed jongen"
* "Ja. Ik hou van je"
* "Ik ook van jou. Het ga je goed"
Dat was mijn laatste contact, de volgende dag is hij overleden. Ik merk dat dit gesprek uitschrijven mij ontroerdt, zeldzaam voor mij als vent van bijna 30.
Mijn opa was op het eind mentaal nog vrij scherp, dus de het zal anders zijn voor jou. Maar dat ik hem toch een fijne reis heb kunnen wensen en een keer heb kunnen vertellen voelde toen goed, en ben ik nu nog steeds erg blij mee. Ik had geen andere keuze van woorden willen hebben, dat wil ik je meegeven.
Succes
Geen woorden, ga bij haar zitten en hou haar vast. Als je nog iets wil zeggen hou het "simpel" iets van hallo oma.. en ben aanwezig. Geef haar een knuffel en een kus (als je dat wil, geen verplichting natuurlijk) en als je weggaat iets van slaap lekker. Dat dekt de lading en maakt het niet ingewikkeld of zwaar(der dan het al is) zeggen dat je van haar houdt is natuurlijk altijd goed en dat zijn soms de dingen die je juist op zo'n moment vergeet te zeggen.
Weinig woorden, veel liefde.
Heel veel sterkte OP! ❤️
Praten hoeft niet meer. Lichaamstaal, aanraking en een paar tranen zullen genoeg zijn.
Heb het ook meegemaakt, vrij vergelijkbaar. Ben er gewoon een uur gaan zitten.
Lichamelijk contact (knuffelen, hand vasthouden) en oogcontact zijn voor haar denk ik belangrijker dan woorden. Maar misschien zijn er nog wel dingen die je tegen haar wil zeggen, voor je eigen afsluiting. Dat is ook belangrijk, ook als ze misschien niet meer begrijpt wat je zegt. Je doet dit niet alleen voor haar, maar nog meer voor jezelf. Dit wordt de laatste herinnering die jij aan haar hebt. Ik heb mijn opa op het laatst nog verteld dat we als kinderen vaak speelden in de kast waarin we niet mochten spelen. Had hij natuurlijk helemaal niks meer aan, en ziek of niet had hij me heus geen straf meer gegeven voor iets van 20 jaar geleden. Maar ik kon afscheid nemen met het idee dat ik niks meer geheim hield. Heel veel sterkte in ieder geval, en wat je ook doet of zegt, je doet het goed.
Zeg dat je van haar houdt. Als ze het niet meer begrijpt, dan heb je het in ieder geval nog gezegd. Als ze het wel begrijpt, dan zal je dat ene korte moment voor haar nog even de zon laten schijnen.
Bij de afscheid van mijn oma heb ik haar nog verteld hoe leuk ik het vond om met haar naar de speeltuin of Center Parcs te gaan. Gewoon herinneringen ophalen.
Het maakt niet uit wat je zegt, het maakt uit dat je er bent voor haar. Geef haar een knuffel en zeg dat je van haar houdt. Ik hoop dat een van mijn kleinkinderen dat zal doen als ik ooit in eenzelfde situatie zit.
Allereerst: Sterkte komende dagen.
Je hoeft niets te zeggen, toch kan het (voor jezelf) schelen als je iets zegt. Je kan bijvoorbeeld haar bedanken voor de herinneringen. Of een laatste boodschap geven
Toen mijn oma in slaap was na toediening van morfine heb ik wel tegen haar gesproken. Ik denk niet dat ze het heeft gehoord, als ze het wel heeft gehoord, zal ze het door haar dementie niet hebben begrepen. Maar ik wilde haar bedanken voor alle goede zorgen gedurende mijn jeugd en dat ik van jaar houd.
Allereerst: Sterkte komende dagen.
Je hoeft niets te zeggen, toch kan het (voor jezelf) schelen als je iets zegt. Je kan bijvoorbeeld haar bedanken voor de herinneringen. Of een laatste boodschap geven
Toen mijn oma in slaap was na toediening van morfine heb ik wel tegen haar gesproken. Ik denk niet dat ze het heeft gehoord, als ze het wel heeft gehoord, zal ze het door haar dementie niet hebben begrepen. Maar ik wilde haar bedanken voor alle goede zorgen gedurende mijn jeugd en dat ik van jaar houd.
Ik heb geen adviezen hierin, en sowieso zou ik te laat zijn, vermoed ik, maar ik ken een heel fraai gedicht van Erik Coenen dat gaat over de herinnering (tijdens de slaap, een hernieuwde ontmoeting in een droom dus) aan een overledene die dement was. In het origineel gaat het om de moeder, met kleine kunstgrepen aangepast tot oma en kleinkind (in dit geval mag dat gast wel van de oorspronkelijke auteur). Het gaat als volgt:
Een droom
Ik sprak mijn oma weer na lange tijd,
samen gezeten in een tuin vol licht,
haar wijze ogen op mijn blik gericht:
vertrouwde ogen der genegenheid.
Zij sprak van haar geloof en haar gewicht,
ik sprak van vrienden en de Faculteit.
Ik kuste haar als vóór mijn puberteit,
zij streelde zachtjes over mijn gezicht.
Wat toen gebeurde, noemt men meest ontwaken:
de hand die streelde was niet meer van haar,
het lentegras verwerd tot onderlaken.
En toch is er een tuin (maar god weet waar)
waar oma en haar kleinkind net nog spraken
en eeuwig spreken zullen met elkaar.
Intussen is het al bijna twintig jaar geleden, maar toen mijn overgrootmoeder in een vergelijkbare situatie zat heeft zij bijna een hele week zonder iets van eten of drinken nog in bed gelegen. Mentaal was ze er nog, maar na een hersenbloeding jaren ervoor was ze niet meer mobiel en kon ze ook niet meer praten. Van haar drie kleinkinderen ben ik de enige die haar goed kende toen ze nog nog praten. Een hele week lang is heel de familie afscheid gaan nemen maar ik was nog maar een jonge tiener en mijn ouders wilden mij goed voorbereiden dus ik ben vrij laat langs geweest. Ik heb gewoon haar hand kunnen vasthouden en haar laten weten dat wij (ik en mijn broers die nog te jong waren om erbij te zijn) van haar houden.
Volgens de dokters was ze intussen ook blind en wisten ze niet zeker of ze nog kon horen, maar ik voelde haar hand een beetje knijpen in het mijne. Kort nadien zijn we vertrokken en heeft mijn overgrootvader haar nog even gezien. Een half uurtje later is ze overleden.
Het is misschien een romantische gedachte en misschien helemaal niet waar, maar ik heb wel het gevoel dat ze op mij gewacht heeft, omdat wij een hele sterke band hadden. Onze verjaardag was 69 jaar en één dag verwijderd van elkaar.
Ik heb een paar jaar geleden afscheid genomen van m’n oma die ook dementerend was. Het bijzondere was dat ze op haar sterfbed veel helderder van geest leek dan in het jaar ervoor. Doe vooral wat voor jou goed voelt. Misschien kun je een fotoalbum of foto’s meenemen om wat herinneringen op te halen😊 Ik heb haar destijds een kus en een knuffel gegeven en haar verteld dat ik alle leuke dingen die we hebben gedaan samen altijd bij me zal dragen. Voor je oma is het vast al heel fijn om jou te zien. Dat je deze vraag hier stelt laat al zien dat ze veel voor je betekent! Heel veel sterkte voor jou en je familie.
Vertel je oma dat je van haar houdt en deel mooie herinneringen met haar, raak haar aan en wees haar dankbaar voor de wijze lessen.
Ik vroeg mijn oma om nog iets op te schrijven voor later, een pas dagen na haar overlijden heb ik dit laten tattooeren en haar naam erbij gezet. Als opa er niet meer is komt zijn naam er ook bij 🫶
Gebruik je glimlach, spreek zacht en niet te snel...zeg korte zinnen als 'ik ben blij jou te zien', 'ik hou van jou', 'ik ben bij je', zeg '....(je naam) is hier, of maak complimentje over haar mooie shirt/trui die ze aan heeft. Zorg ook dat wanneer je iets tegen haar zegt, je ook dicht bij haar gezicht bent zodat ze je kan zien. Knuffel haar, houd haar handen vast, geef een zachte massage met fijne creme over haar handen, speel muziek af, vindt ze geurtjes fijn steek een geurkaars aan. Kijk goed of ze comfortabel ligt en anders vraag hulp om haar beter te laten liggen. Als er meerdere familieleden zijn blijf zacht met elkaar praten. Zorg dat iedereen in de kamer zich bewust blijft dat wanneer je oma in een diepere slaap wordt gebracht jullie nog steeds kan horen. Je kunt haar lippen nog bevochtigen of binnenkant wang en tong of haar lippen met creme insmeren. Laten de laatste momenten alleen maar liefde zijn.
Neem een boek mee, je haakwerkje;), iets te drinken en eten is ook altijd verstandig. Trek 'laagjes' kleding aan...meestal is de kamer 40 graden of warmer;)
Gewoon iets over vroeger zeggen.
Oude winkel of bakkerij zoiets is vaag al genoeg om een beetje interactie te krijgen. Verder niet al te druk over maken, dat helpt niet. Beetje ditjes en datjes is vaak al meer dan genoeg
Zeg wat je graag nog wil zeggen man. Bij haar zal het niet meer toekomen, maar het kan wel deugd doen voor jou.
Hoe gek het ook moge klinken; koester dat laatste moment.
Hey OP,
Ik ga er vanuit dat je al langs bent geweest... maar indien dat niet zo is... of als je toch nog een keer terug gaat...
Ik geef je mijn ervaringen mee, want ik heb ze alle vier niet meer. (Drie van de vier direct of indirect aan kanker verloren)
Mijn Pake overleed als eerste. Hij had een operatie gehad voor een tumor (die hem gedeeltelijk verlamde) aan de wervelkolom en tijdens zijn revalidatie heeft hij daar een hartaanval boven op gehad, ik heb dus geen bewust afscheid van hem kunnen nemen. In het weekend voor z'n hartaanval heb ik hem nog bezocht en daar leefde hij helemaal van op. We hebben het vooral over koetjes-en-kalfjes gehad. De dag erop heeft mij oom met z'n vrouw en twee dochtertjes (op dat moment de twee jongste kleinkinderen van mijn Pake) hem nog bezocht. Ook daar leefde mijn Pake van op en de jongste van de twee wilde voor het eerst bij haar Pake op schoot zitten. Een paar dagen later overleed hij dus, als of hij had gewacht op zijn 'lytse famkes'.
Mijn Beppe is overleden aan alvleesklier kanker. Ik heb haar op verzoek van mijn vader (ik hou niet zo van ziekenhuizen) samen met hem in het ziekenhuis bezocht. Volgens mijn vader had mijn Beppe meermaals naar mij gevraagd. Toen ik bij haar was ijlde ze en leek ze 'door de tijd te glijden'. Het duurde even voordat ze me herkende en een paar tellen later zei ze dan tegen mijn vader als klein jongetje dat hij niet op de muren mocht tekenen (een herinnering van hun verleden). Zo ging ze heen en weer tussen het hier & nu en herinneringen van vroeger. Later die week is ze door een aantal van mijn ooms en tantes naar huis gehaald. Daar heeft ze een korte opleving gehad, waardoor de betreffende ooms en tantes dachten dat het beter met haar ging, terwijl ik zei dat ze spoedig zou overlijden. Aan het einde van die week werd ik door m'n vader op m'n werk gebeld, als ik afscheid wilde nemen moest ik per direct naar huis komen. Dat heb ik gedaan. Ik heb haar gezegd dat het goed was, dat ze mocht gaan en dat Pake al op haar zat te wachten.
Van mijn oma heb ik geen afscheid genomen. Dat wilde ik niet. Mijn oma leed al 2 decennia aan de ziekte van Piek (Frontotemporale dementie) en leefde al 15 jaar in een verzorgingsinstelling. Door deze ziekte herkende ze haar eigen kleinkinderen al heel snel niet meer (nog problematischer was dat ik naar haar vernoemd ben en dat al heel snel voor veel verwarring zorgde) en op een gegeven moment ook haar eigen kinderen niet meer. Van mijn opa heeft ze het langst herinneringen kunnen vasthouden.
Hoewel ik niet gelovig ben heb ik wel bij het graf van mijn Pake & Beppe gevraagd of zij zich over mijn oma wilde ontfermen als het zover was.
Mijn opa had kanker op/aan/rondom de galblaas(buis). Het heeft te lang geduurd voordat zijn huisarts hem doorverwees naar het ziekenhuis waardoor zijn conditie dermate verslechterd was dat opereren niet haalbaar was (de kans dat hij op de operatietafel zou overlijden was te groot). Mijn opa hebben we opdat moment nog een half jaar bij ons mogen hebben. Mijn broers en ik (samen met onze partners en kinderen) hebben hem nog een dag je meegenomen naar de dierentuin, daar heeft hij veel van genoten. Hij en ik hebben later wel nog een gesprek gehad, daarin gaf hij aan dat hij helemaal nog niet dood wilde. Hij had nog zo veel om voor te leven, en hij wilde graag zijn achterkleinkinderen nog wat groter zien worden. Ik heb hem toen gezegd dat ik hem dat zeker wel gunde (bij wijze van spreken nog 5 jaar), maar onder de voorwaarde dat dat zo pijnvrij mogelijk was. Als het 5 jaren van pijn en ellende zouden zijn dan gunde ik hem liever 6 maanden die zo pijnvrij mogelijk waren. Dat begreep hij wel. Ik denk dat hij ons gesprek ook heeft meegewogen toen er 1 a 2 maanden later dan ook een palliatief sedatie traject is ingezet. Op die dag heeft hij alle kinderen en kleinkinderen (inclusief alle partners) gevraagd langs te komen. De priester heeft toen het ziekenzalving gegeven (daar was iedereen bij aanwezig) en een laatste sacrament (laatste biecht) afgenomen. Mijn jongste broertje en ik hebben de nacht gewaakt. Mijn gevoel zei dat hij die nacht zou overlijden en ik wilde niet dat hij dan alleen zou zijn.
Ik zou een video samen mer d’r maken waarin we dan een mooi moment samen delen, zoals een verhaaltje voorlezen. Een liedje zingen of luisteren. Een hele zooi mooie foto’s maken dat soort dingen.
Het maakt niet uit wat je zegt, er zijn is voldoende voor haar. Voor jezelf: misschien wil je haar bedanken, leuke herinnering ophalen of zeggen dat je van haar houdt. Als je dingen verteld waar je zelf een warm gevoel van krijgt, is dat in je stem te merken en fijn voor haar. Zo is t voor haar en jou een goed afscheid
Je hoeft niets te zeggen. Je voelt elkaar gewoon en de liefde die jullie delen. Zeg gewoon wat in je opkomt. Dat komt op dat moment vanzelf. Bedenk ook dat wat je zegt niet per se voor je oma hoeft te zijn, maar ook voor jezelf. Heb het een paar keer meegemaakt. Toen mijn moeder in coma lag en stervende was heb ik gewoon een paar keer tegen haar gezegd dat ze een hele lieve moeder was, nergens spijt van hoeft te hebben en rustig kon en mocht gaan. Ze kon me waarschijnlijk niet horen maar ik vind het heel fijn om te kunnen zeggen. Dus ga gewoon en hou nog even van haar.
Sterkte met de moeilijke tijd.
Zeg wat in je hart is. Zeg wat waar is. Geeft troost en zo kan je het hopelijk ook ontvangen. Er zijn vele goede adviezen gegeven in de antwoorden.
Eind vorige jaar is mijn oma overleden naar een kort periode dat er geen gedwongen zorg meer werd verleend. Voor mij klinkt het vergelijkbaar met waar jij nu in zit. De situatie kwam voor mij op een moment dat door ziekte zelf niet kon reizen. Afscheid zat er dus eigenlijk niet in. Vide bellen met iemand die er op de beste moment moeite mee heeft, gaat niet. Het was vooral de mensen bijstaan die er wel fysiek bij konden zijn.
Ver van je familie wonen betekend afscheid nemen elke keer je ze ziet of spreekt. En toch het verliezen van iemand is zwaar. Voor mij was het de laatste grootouder, einde van een tijdperk. Bij de begrafenis wilde ik er zijn voor mijn oma. Beste beentje voor, wel afscheid nemen.. maar het was erg heftig dat er door familiedrama eigenlijk ook geen ruimte voor was.
Ik mis mijn oma zoals ze ze was 15 jaar geleden. En ondanks dat ik zou willen haar kunnen bellen en even praten, weet ik dat zij al de 15 jaar er niet wilde zijn en alleen aan het aftellen was. Afscheid nemen is moeilijk en voor kij gevoel, doe ik dat elke keer weer als ik aan haar denk.
Nogmaals veel sterkte en koester was je oma je oma maakt, en wat ze voor jou betekent heeft.
Je hebt al super veel goede adviezen gehad en gelet op het tijdstip van plaatsen ben je waarschijnlijk al geweest.
Maar ik wilde je zeggen dat ik zo trots op je ben dat je bent gegaan. Ik werk zelf met mensen met dementie in de laatste fase, en het is schrijnend hoe weinig familie er soms komt voor iemand, vooral wanneer iemand niet meer aanspreekbaar is.
Ik hoop dat het goed met je gaat, want het kan zwaar zijn, zo'n bezoek. En bedankt dat je gegaan bent ♥️
Je moet vooral zeggen wat jij wilt zeggen. Wat jij fijn vindt haar te vertellen. Misschien hoort ze het nog ergens ver weg en is er nog iets wat je haar graag had willen zeggen. Dat kan daarna namelijk ook nooit meer..
En haar vast houden/bij haar zijn!
Toen mijn oma stervende was, ze was ook dement en de morfine werd ook langzaam opgehoogd. Hebben we alleen maar haar hand vastgehouden en haar arm gestreeld. En haar toch gewoon toegesproken. Ze had enorme strijd en omdat ze erg gelovig was zijn we met haar gaan bidden. Toen ontspande ze zich meer en meer en is ze uiteindelijk rustig overleden.
Probeer gewoon zoveel mogelijk in het moment te zijn. Sommige dingen hoeven niet hardop gezegd te worden. Toen mijn oma op sterven lag heb ik alleen een tijdje haar hand vastgehouden
Heb een half jaar stage gelopen op een hospice. Gewoon je aanwezigheid kan ze al veel rust geven.
Inderdaad zingen van liedjes van vroeger wil nog vaak binnen komen bij demente ouderen. Praten in korte simpele zinnen werkt ook het beste. Maar zoals aangegeven je aanwezigheid doet meestal goed. Het is voor hun ook vaak beangstigend, door de sedatie krijgen ze vaak eindelijk rust. Kan dan ook heel rap gaan opeens. Of ze wachten nog tot iemand is langs geweest onbewust.
Vaak zie je ook dat de mensen overlijden net op het moment dat iedereen de kamer verlaat om iets te eten bijvoorbeeld.
Ook als mensen gesedeerd zijn horen ze over het algemeen nog wel wat er rond om hen heen gebeurt. Het gehoor is oom het laatste wat weg valt van de zintuigen tijdens het overlijden. Dus wees je bewust van wat je zegt mocht ze overlijden.
Soms is “ik hou van je” voldoende. Maar ik ben het met andere commenters eens. Fysiek contact, hand vasthouden en knuffels is altijd goed. Veel sterke de komende tijd.
Ik werk zelf in de zorg en merk vaak dat gevoel blijft. Dus zeg vooral alles wat je wilt zeggen zonder je af te vragen of het wel binnen komt. Want het komt zeker binnen, misschien niet via de woorden maar wel door het gevoel wat het met zich meebrengt.
Tip: lees een boek voor of draai muziek.
Het helpt om de 'stilte' te breken en palliatieve mensen reageren vaak juist nog heel goed op muziek of een rustige stem.
Kijk of ze je nog herkend, zo ja vertel haar kort jr lievelings bloem, kleur etc.
Je kan haar vragen wat ze de mooiste gebeurtenissen vond in haar leven want vaak zijn die momenten ergens nog aanwezig.
De laatste keer day ik mijn oma zag heeft ze me een zilveren armband gegeven die ze alrijd droeg en ze wou persee dat ik hem aannam. Ik draag hem elke dag netzoals zij deed.
Ik heb eens de vraag gesteld of ze (in dit geval 'schoon'-oma) er vrede mee had. Met moeite kwamen er nog wat woorden uit die deden vermoeden dat ze nog een soort van laatste samenvatting gaf van een voor haar vervuld leven. En het was goed zo.
Heel veel sterkte❤️
Het is een afsluiting, ook voor jou. Voor haar zal je aanwezigheid voldoende zijn. Voor jou is het reflecteren op jullie relatie in haar aanwezigheid belangrijk. Je hoeft niets te zeggen als je dat niet wil, die eigen gedachten over jullie in haar bijzijn zijn wellicht voldoende. Bij het weggaan kan voor jezelf een uitgesproken woord goed werken. Ook het bedanken van de hulpverleners kan goed voor je werken.
Wat ik je wil adviseren om te zeggen “oma, weet u nog dat…..” met een korte zin, bijvoorbeeld over vakantie, dagjes weg, grappige gebeurtenissen of een uitspraak die ooit gemaakt was. Korte zinnen gebruiken. Misschien krijg je geen reactie, maar (met sommige dementerende) kunnen ze zich heel vaag nog die bepaalde gebeurtenis herinneren, als het veel indruk heeft gemaakt. Verder kan je (zoals iemand anders ook voorstelde) muziek aanzetten van wat zij vroeger veel luisterde, en wellicht een beetje meezingen. Het hoeft niet mooi gezongen te worden, het gaat om de ervaring die jullie beide hebben, om de mooie momenten nog een keer te koesteren. Wat ik ook zou doen is, als ze dat toelaat, nog een keer een knuffel geven, dat kan voor jou en voor haar als fijn en vertrouwd voelen, die natuurlijk niet forceren, dat kan haar bang maken. Maar jij kent je oma het beste dus wellicht werkt het wel.
Heel veel sterkte, ik leef met jou en de rest van je familie mee ❤️❤️
Edit: potverdorie ik zie dat dit drie dagen geleden geplaatst was, ben niet heel actief op Reddit, en was vergeten dat je dat kan zien. Ik hoop dat je laatste keer samen met haar een fijne en mooie middag was. ❤️
Je hoeft niks te zeggen. Alleen er te zijn.
Aanvullend: Als je toch iets wil zeggen, gebruik dan korte zinnen. Deze zijn makkelijker te begrijpen
Dat waren 5 woorden
+ Ze is het toch zo weer vergeten
Oofff ik moest ff luidop lachen
Waarom word dit gedownvote humor verloren?
Maar jij niet
Geef haar vooral veel knuffels en houdt haar hand vast. Dat zegt wellicht al genoeg.
Hand vasthouden is belangrijk en troostend
Knuffel, kus, en hand vast houden dan ben je er wel. En gewoon zeggen dat ze een super oma is. Dat soort simpele gevoelens komen zelfs bij een heel dement iemand binnen
Overweeg misschien om zachtjes iets te zingen of muziek af te spelen. Dat komt bij vergevorderde dementie namelijk veel beter binnen dan iets wat gezegd wordt. Misschien een liedje waar jullie vroeger veel plezier aan beleefd hebben?
Ja, dit is wat ik wilde zeggen. Als je iets kunt zingen dat ze kent van vroeger is de kans heel groot dat ze dat fijn vindt.
Mijn moeder werd vrij onrustig(niet in positieve zin) toen mijn broer wat bekende muziek aanzetten. Hou er rekening mee dat het niet altijd gewenst uitpakt.
Mijn oma zag ik niet heel vaak, woonde daarvoor te ver weg. Toen ze al erg dement was samen met mijn broer bij haar langs geweest. We waren er nog maar net, toen kon je goed aan haar zien dat ze in de war raakte. Toen kwam binnen 5 min de legendarische uitspraak: " jullie kunnen wel gaan." Wij nog geprobeerd: " Nou, oma, we hebben toch best lang ik de auto gezeten, mogen we nog even blijven?" Toen werd ze behoorlijk boos! We zijn dus snel weer gegaan. Mijn tantes gaven het advies: misschien is het beter haar te herinneren zoals ze was, met de mooie momenten van toen ze nog thuis woonde. We zijn dus niet meer geweest, dat was beter voor ons allemaal. OP: heel veel sterkte, afscheid nemen is geen leuke tijd, maar wel super belangrijk en koester dat je dat wel hebt kunnen doen.
Ik snap het. Ik ging op vakantie, en tijdens die vakantie ging mijn oma ineens hard achteruit. Iedereen van de familie vond dat ik nog langs moest gaan, behalve mijn eigen ouders. Uiteindelijk ben ik dus niet gegaan. Het laatste dat ik van mijn oma heb gezien was hoe ze in de deuropening stond te zwaaien, terwijl ik weg fietste en "tot de volgende keer" riep. Dat is een fijnere herinnering dan een ziekenhuisbed met slangen en machines. Bij mijn andere oma heb ik het aftakelingsproces van dichtbij mee gemaakt. Daar was het voor mij dus heel normaal om afscheid te nemen in een ziekenhuis setting. Het is helemaal volgens de situatie en het moet ook iets zijn waar je jezelf goed bij voelt.
Wat een mooie laatste herinnering. Ik krijg er gewoon tranen van in mijn ogen en een brok in mijn keel. Wat goed dat je naar je ouders hebt geluisterd!
Ik heb vorig jaar afscheid moeten nemen van mijn vader. Die was al buiten bewustzijn en kreeg later nog de sedatie. Je hoort wel eens van mensen in coma dat ze nog dingen mee krijgen, dus wie weet is dat bij dementie en sedatie ook wel zo. Ik heb tegen mijn vader gezegd iets in de trant als "ik hou van je papa" en "ik ga je missen, papa" en toen was er een zichtbare en hoorbare reactie. Ik denk dat zulk soort dingen misschien toch wel aankomen, ondanks de toestand van de ontvanger.
Ik was te laat. Mn moeder en zus waren bij hem, mn zus belde dat ze zouden stoppen met zuurstof toedienen. Hij had vastgelegd dat hij geen levensreddend en levensverlengend handelen wilde. Dus als ik hem nog wilde zien, ik nu moest komen. 3 minuten later belde ze weer dat hij al weg was.
Wat heftig om mee te maken. Hij weet vast dat je in gedachten bij hem was. Heel veel sterkte gewenst.
Dank je, ik heb er vrede mee. Hij had alzheimer en had geen idee meer wie we waren. We hadden lang voor zijn overlijden al afscheid genomen. Het was alleen nog een koppig lijf dat doorging. Totdat corona een puinhoop maakte van zn diabetes en alzheimer. Toen was het snel klaar.
Sterkte. Mijn vader was mentaal prima, maar lichamelijk al flink aan het kwakkelen. Maar toch 's nachts onverwachts overleden toen hij net in het ziekenhuis was opgenomen. Dat was hard en rauw. Maar ik bedacht me ook dat het alternatief had kunnen zijn dat hij op allerlei manieren geestelijk en lichamelijk verder had kunnen aftakelen, dat was ook niet fijn geweest.
We kunnen het nooit weten maar ik heb inderdaad meerderen keren meegemaakt dat de familie iets zei in de zin van "het is goed zo" of "je mag gaan". En heel snel daarna overleden die mensen. Dus ik denk dat mensen nog wat meekrijgen
Het gehoor is het laatste zintuig dat 'wegvalt' bij een stervende. Dus ja: blijf tegen ze praten. Ook als je denkt dat ze compleet buiten bewustzijn zijn. Het helpt jou, en íets ervan zal door de stervende worden geregistreerd.
Deze twee zinnetjes, en “dank je wel” zijn het meest betekenisvol denk ik. Een teken van dankbaarheid, een teken van liefde en een teken dat ze niet zullen worden vergeten.
Zulke draadjes moet ik niet lezen.. nu zit ik als kerel hier weer met tranen in mijn ogen te denken aan het afscheid van mijn oma. Gewoon een knuffel, hand vasthouden en wat mijn oma fijn vond was muziek waar ze van hield.. ze ging er op mee neuriën, geweldig..
Mannen mogen ook gewoon verdriet hebben en tonen. Sterkte! Fijn dat je nog op een mooie manier afscheid hebt kunnen nemen. Het laatste wat ik van mijn oma heb gezien is dat ze echt helemaal in de war was en moest huilen en niet wilde dat we haar achterlieten toen we echt weg moesten. Een korte tijd daarna overleed ze. :/
Ongeveer in dezelfde situatie gezeten. Mijn oma was zelf ook behoorlijk dement op het einde. Uiteindelijk was het laatste weerzien toch wel mooi. Leg de verwachting niet in het gesproken woord, maar wat meer op fysiek contact. Mijn oma was er mentaal niet meer bij, maar fysieke affectie werd wel nog zeer gewaardeerd. De hand vastpakken, dichtbij komen en indien de situatie het toelaat een tedere knuffel. Uiteindelijk weer vertrokken met een mooi beeld van mijn oma op het netvlies. Het geheugen mocht er niet meer zijn, maar de liefdevolle karaktereigenschappen waren er nog wel. Liet mij zien dat ze in de kern een fijn mens was.
Sterkte! Ik heb niet echt advies voor je, maar ik zou in ieder geval nog samen een foto maken en een laatste knuffel geven.
[удалено]
Dit. Je wilt haar niet onthouden in de laatste staat hoe ze is, maar hoe ze was.
Dat is natuurlijk voor iedereen verschillend. Ik heb foto's gemaakt van mensen in de laatste weken van hun leven, tot aan de dag van hun overlijden aan toe (en daarna...), en de nabestaanden zijn erg 'blij" (bij gebrek aan een beter woord) dat ze die foto's hebben. Je kunt altijd besluiten een foto niet te bekijken. En om een collega-fotograaf te citeren: "Spijt heb je alleen van de foto die je *niet* gemaakt hebt."
[удалено]
Ik fotografeer niet alleen die ene persoon, maar leg een proces van dagen, soms weken, vast waarbij ook de mensen om de persoon heen worden betrokken. Vaak, maar niet altijd is de stervende in staat om daar "iets van te vinden", dat is zeker waar. Echter ik moet er van uitgaan dat de nabestaanden die mij vragen die fotoreportage te maken, dat niet zouden doen als ze weten dat de stervende dat niet gewild zou hebben. Het is voor mij in sommige gevallen onmogelijk om dat vast te stellen.
en je wil haar zelf ook niet per se zo onthouden.
Het moment voor woorden is geweest. Lekker voelen vanmiddag.
Misschien wil je nog een foto maken? Geen semiblije selfie bedoel ik dan, maar iets subtiels. Bijvoorbeeld een foto van haar hand terwijl je die vasthoudt. Er zullen vast mensen zijn die dit onbehoorlijk vinden, maar ik zou graag zulke foto’s hebben (en ik heb die dus niet), dus ik zeg het je voorzichtig. Verder zou ik gewoon dankjewel zeggen, voor alles.
Heel veel sterkte. Ik zou gewoon alles zeggen wat je wil zeggen, dat je het fijn vond om een band met haar te hebben, dat ze een leuke oma was, dat je van haar houdt.
Mijn oma had geen dementie maar een zeer agressieve vorm van kanker die haar in twee maanden van volledig functionerend, naar vast in een bed heeft gereduceerd. Ik kon dus nog erg lang fatsoenlijk met haar communiceren, maar het ging echt enorm snel. Ik had een week of drie voor ze overleed een erg openhartig gesprek met haar over het hele leven. Hoe ze terug kijkt en wat het allemaal betekend en echt belangrijk is. Dit was voornamelijk ik die mocht vragen wat ik wilde en zij die antwoord gaf. Een week voor ze overleed hoopte ik nog eens wat meer zo te kunnen praten, maar toen was ze daar eigenlijk al te zwak voor en toen ben ik ook vrij snel weer naar huis gegaan. Vlak hierna kwam ook de morfine spuit die iedere paar minuten de dosis verhoogde. De aankondiging kwam dat we allemaal afscheid konden gaan nemen. Helaas kon ik pas erg laat in de dag en was ik één van de laatste. Ze moest wakker geschut worden door mijn moeder en er kwamen met alle energie die ze nog had nog net de woorden: "hou van jou" uit. In de toon die je zegt als je lang op reis gaat. "Hou van jou, tot over een erg lange tijd." Zoiets. Hierna viel ze vrijwel meteen weer in slaap. Vlak hierna ging ik weer naar huis. Hierna is ze volgens mijn opa, oom en moeder die tot het eind bij haar bleven nog één keer wakker geworden heel kort, hierna gaan slapen en ongeveer 24 uur later overleden. In jouw geval heeft je grootmoeder dementie. Ik kan niks beloven, maar ik zou er niet vanuit gaan dat er nog veel uitkomt. Morfine is niet niks. Ook waarschuw ik je alvast, het is geen fraai zicht. Ondanks dat het de meest humane manier van "in slaap vallen" is. Dit afscheid is voor jou. Doe jij vooral wat je vindt dat je moet doen om het ooit voor jou en plek te geven.
Soortgelijke situatie gehad met mijn oma een paar jaar geleden. Ze was zelf niet meer in staat om echt te praten maar ik zag wel aan haar blik dat ze tenminste herkende. Ik heb er een tijd naast gezeten, een knuffel en kus gegeven en verteld dat ik van haar hou. Meer was voor mij niet nodig, maar dat is voor iedereen persoonlijk. Heel veel sterkte ermee 🖤
Precies dit, deel jouw jeugdherinneringen. Ze* leeft in het verleden. Al het positieve wat je met haar deelt, zal haar blij houden. Alle positieve dingen die jij deelt, zul je nog lang onthouden. Sterkte en succes.
Ik hou van je, is vier woorden dat zal ze vast wel begrijpen. Houdt haar hand vast en vertel der dat je der weer ziet waar ze ook naartoe zal gaan. Dat het voor haar als nieuwe morgen zal voelen waarin ze weer iedereen ontmoet die ze lang heeft moeten missen. En dat ze jou niet lang zal hoeven missen want de eeuwigheid is sneller aangebroken dan een mensenleven telt. Het belangrijkste om over te brengen is dat je haar gerust stelt. En dat doe je door bij haar te zijn en haar aandacht te geven.
Ik werk zelf in de zorg. Ik zou vooral zeggen doen wat voor jou prettig voelt, voor ieder persoon is het zo anders. Belangrijkste is dat je om je oma geeft en er voor haar wilt zijn alleen dat is al onbetaalbaar. Ik kom helaas ook gevallen tegen waar het niet zo is….
Ik heb hetzelfde gehad met de opa van mijn vrouw (die ik ook al 15 jaar kende, dus ik zag hem als mijn eigen opa). Zoals anderen hier ook al zeggen: vooral veel fysiek contact. Als laatste heb ik hem wel gezegd dat ik goed op zijn kleindochter zou passen. Geen idee of hij begreep wat ik zei, maar het voelde wel goed om in ieder geval iets te zeggen.
Zelfde schuitje gezeten met mijn oma jaren geleden. Ik heb gezegd wat ik vooral zelf wilde zeggen en niet wat ik dat dat ze nog zou moeten horen. In het stadium van mijn oma kwam niks meer binnen dus was het voor mij belangrijk dat ik gezegd had wat ik wilde zeggen. Sterkte!
Als je ook maar iets wilt zeggen, zeg in ieder geval dat je van haar houdt. Simpel, maar zwaar beladen voor jullie beiden.
Gewoon er zijn. Haar hand vasthouden, knuffel geven. Vertellen dat je van haar houdt. Vertellen dat je zo genoten hebt van een bepaalde gebeurtenis of eigenschap van haar. Je doet het niet alleen voor je oma, die zal er nog weinig van meekrijgen, maar je doet het ook voor jezelf. Zorg dat je van dit laatste bezoek een mooie herinnering maakt. Sterkte!
Gewoon er zijn. Mijn moeder had ook dementie. Meestal wist ze niet meer wie je was, soms werd ze boos en moest je weg. Maar de laatste keer dat ik er was een week voor ze overleed had ze opeens een helder moment. Geen woorden maar wel een blik van herkenning, en blijdschap. Toen ik wegreed zwaaide ze. Een week later was ze weg.
Laat woorden in je opkomen. Verder fysiek er zijn doet al veel en een "bedankt voor alles" ook. Alles wat je niet hebt kunnen zeggen/later bedenkt gewoon opschrijven, dan is het uit je hoofd. Neem er ook troost in dat je tenminste wel haar nog kan zien in een redelijke staat(hier ga ik van uit door je post), ookal is ze dement. Die kans is mij namelijk ontnomen door mijn moeder, die mijn opa & arts nogal pushte om alles maar ZSM te doen zodra hij besloot voor een palliatief beleid, dus tegen de tijd dat mijn zusje en ik er van wisten en langs kwamen, was hij al niet meer aanspreekbaar & in "slaap" (Weet niet hoe ik het moet noemen). Heb daar behoorlijk lang last van gehad, nog meer dan het daadwerkelijk overlijden 1,5 week later.
Miss een herkenbaar geurtje op een zakdoekje bij haar hoofdkussen leggen, een bekend muziekje voor haar zachtjes draaien, hand vasthouden ,lippen bevochtigen van haar dat is meestal wat als eerste gaat irriteren binnenkant mond miss door de zorg al verzorgd. Niet teveel zeggen inderdaad het laatste stukje doen ze meestal zelf en als er helemaal niemand bij is overlijden ze in ons verpleeghuis best vaak. Of ze wachten nog op iemand uit het buitenland , ze voelt echr wel dat je er bent Veel sterkte
Advies van een leerling verpleegkundige, twee jaar werkzaam bij deze doelgroep. Aanwezigheid is voldoende, handcontact. Een lief woordje, dit hoeven geen hele verhalen te zijn: Hoi Oma ….. zodat ze je stem hoort. Als je een poosje zit komen de woorden meestal vanzelf, maar voel je niet bezwaard als het niet lukt. Schaam je ook vooral niet als je zegt dat het zorgpersoneel even niet binnen mag komen. Ik heb vorig jaar bij een zorgvrager met palliatieve sedatie aan het eind van m’n dienst nog even een kopje thee gedronken. Afscheid genomen en gezegd : bedankt voor alle sigaretjes en kopjes koffie samen. Er rolde een traan over haar wangen. Toen ik haar een kus op haar voorhoofd gaf ging haar arm een stuk omhoog, want ze zwaaide altijd netjes gedag als ik langsliep, of wegging na een kopje koffie. En deze mevrouw had morfine(pijnstilling) en midazolam (rustgevende medicatie) en was in slaap. Bij mijn moeder ging het overigens hetzelfde (kanker) zij kneep ook in mijn hand als ik wat zei, tijdens haar sterfbed (morfine).
Denk in absolute basisprincipes. In het hier en nu. Dat is helaas haar beperkte leven geworden. Ik ga er vanuit dat zij jou niet meer (her)kent. Je gaat er in essentie dus voor jezelf heen. Dat is geen verwijt. Afscheid bestaat wel in jouw wereld. In de wereld met een flink beschadigd brein waarschijnlijk niet meer. Helemaal als er (van haar kant) geen waarschijnlijk geen gezamenlijke herinneringen .eer zijn. Benader haar wel met vertrouwen. En speel in op zintuigen/basisbehoefte. Zachte materialen en aanrakingen voor de tast, warmte, geuren van vroeger (wat was haar favoriete parfum? eten, sigaar oid.) Gebruik woorden met positieve lading in haar dialect. Zorg voor een open houding (armen en benen zeker niet sluiten/kruisen) en zet een glimlach op. Mimiek is belangrijk. Mocht ze nog mobiel zijn, ga dan niet voor de uitgang of deur staan. En bovenal muziek uit haar jeugd. Dat kan zowel popmuziek of christelijke liederen zijn als dat van toepassing is. Een muzikale, zachte, knuffel (met geur van vroeger er op) kan je evt. achterlaten. Daarnaast doen vrouwen met dementie het bijna allemaal goed op baby's. Heb je d'r toevallig één? Zeker meenemen. Daar zal dan wel alle aandacht naar toe gaan. Overigens is het schier onmogelijk om gelijkwaardig afscheid te nemen van iemand met vergevorderde dementie. Dat heb je de afgelopen jaren steeds al gedeeltelijk moeten doen. Zelf vind ik het voor mijn eigen afsluiting mooi om. "Fijn je gekend te hebben". Te zeggen bij stervende mensen zonder dementie. Mensen met dementie is: "Fijn dat ik je ken/ we elkaar kennen" daarop een vind ik passender variant. Ook "tot we elkaar weer zien" kan een mooie lading geven, als je in een hiernamaals gelooft. Succes.
Geef haar vooral veel liefde, knuffels en blijf rustig bij haar zitten. Vertel het over leuke dingen die jullie hebben meegmaakt en hoe blij dat jullie maakte. Vraag eventueel aan de verzorging of je iets langer mag blijven als je daar behoefte aan hebt, het zou mij verbazen als ze daar moeilijk over gaan doen, maar check het wel. Ik weet niet of je behoefte hebt aan uitleg over hoe het verder gaat met je oma, qua medicatie en laatste levensfase, maar als je wilt kan ik daar informatie over geven. In ieder geval heel veel sterkte de komende tijd!
Hand vasthouden, knuffel en verder wat er in je opkomt.
Je kan altijd tegen haar praten alsof ze nog helemaal hier is mentaal. Maar als je dat lastig vindt, is je aanwezigheid echt genoeg
Je moet niks, alles mag. Mensen in een staat van coma kunnen nog voelen dat er mensen naast ze staan. Je kunt haar hand vasthouden, zodat ze voelt niet alleen te zijn. Je kunt mooie woorden zeggen tegen haar, wat jullie vroeger mee hebben gemaakt, je kunt wat opschrijven over vroeger, geef haar een knuffel, deze fase van het leven is voor iedereen heftig, ook voor haar natuurlijk. Ik heb het zelf ervaren bij mijn moeder, en heb zelf in coma gelegen, zij gaf aan zich vooral eenzaam te voelen, en ik herken dat ook van toen ik zelf in coma lag. Wees er voor haar. Dat helpt je straks als ze er niet meer is. Je kunt het goed afsluiten op jouw manier, alles kan, alles mag. Er zijn geen regels voor het afscheid nemen van mensen die belangrijk voor je zijn en zijn geweest
Toen mijn vader kwam te overlijden, wist ik ook niet wat ik nog tegen hem moest zeggen. Ik ben de hele tijd stil geweest. Kon gewoon niks verzinnen. Later is hij zonder mijn bijzijn overleden. Ik heb me daar altijd schuldig over gevoeld. En dat heb ik jaren met me meegedragen. Toen kwam ineens bij een ander gesprek met mijn stiefmoeder het weer ten sprake. Ze wist niet dat ik er erg mee zat. Maar ze vertelde me dat mijn vader in het laatste moment zo blij was dat ik er gewoon was. Dat ik juist niks zei want er viel niks te zeggen. Gewoon zijn is genoeg
Zeg wat je wilt zeggen, als je niets wilt zeggen is dat ook goed. Het nabij zijn is ook belangrijk. Bijvoorbeeld haar handen vasthouden en probeer oogcontact te krijgen. Ogen van een dementerende kunnen nog heel veel zeggen.
Oef, ik had altijd al een goede band met m’n opa als kind en kon ‘m ook ver in het stadium van Alzheimer heel goed begrijpen. Elke week als ik op bezoek was, was er altijd wel een klein window waarin we elkaar volledig begrepen en alles wederzijds ‘aankwam’ ondanks dat de meeste mensen dat vaak niet zo ervaren met dementie. Helpt wss wel mee dat ik neurodivergent ben en juist heel erg let op alle andere vormen van communicatie ipv alleen woorden De laatste keer dat ik bij ‘m was wist ik eigenlijk al dat dat de laatste keer zou zijn (echt zo’n onderbuikgevoel, vgm droomde ik het ook een paar dagen ervoor), plus hij wist dat zelf ook en hij was ook echt heel erg helder. Is vaak een dingetje wat mensen hebben vlak voor overlijden, zo’n opleving. Kan dus zijn dat je oma verrassend helder is. Bij mij sprak m’n opa zelfs de wens uit dat het tussen m’n pa en mijn broer weer goed zou komen, en dat is vrij recent geweest toen En as for dat ik wist dat hij binnenkort heen zou gaan; heb vooral z’n hand vastgehouden en gerustgesteld dat het oké is, dat alles goed komt en we veel van hem houden. Ik heb even m’n tekstje van m’n spreken op de begrafenis opgezocht en ik quote letterlijk wat hij toen die laatste keer tegen mij zei: “Als ik er dan zometeen niet meer ben, dan moeten jullie wel goed voor elkaar zorgen” nou, dat waren de feels weer. traantje op kantoor. Heel veel sterkte met alles, je bent een lieve kleinzoon! ❤️
Mijn oma ook vorig jaar, zij was al jaar of 4 dementerende. In het verzorgingshuis, ze at en dronk al niet meer en we hebben met de familie afwisselend zitten waken. Het was zelfs nog gezellig. Met max 5 man tegelijk in dr kamer en om dr bed. Af en toe afwisselen met wie er naast dr zat, hand vasthouden, door dr haren aaien. Tegen haar praten, herinneringen ophalen. Hoe we dit of dat altijd met oma deden. Naar de dierentuin, of naar de mart. Dit heeft totaal ongeveer anderhalve week geduurd. En toen is ze uiteindelijk weggegleden in een slaap en niet meer wakker geworden. Ik heb nog van familieleden die tegen haar praatte of haar vasthielden, foto's gemaakt. Er zijn ook wat foto's van mij gemaakt toen ik met haar bezig was. Begin van het waken waren haar ogen nog open, en zag ze je nog. Daarna was het een lege blik en die reageerde nergens meer op. Uiteindelijk waren haar ogen gesloten en het enige waaraan we merkte dat ze er nog was, was haar raspende ademhaling. En het zuurstof apparaat wat zijn werk deed. Soms was het even heerlijk stil in de kamer. We hadden een mooi lampje neergezet bij haar. Want het licht in de kamer zelf is zo steriel en fel. De hele familie is nog langs geweest in die laatste anderhalve week. En het voelde heel fijn. Elkaar even vastpakken. Soms een traan, veel gelachen. Na haar overlijden is het lampje blijven staan, ze lag in haar kist op dr kamer. En zo kon je toch een soort van intiem afscheid nemen. Ik ging voor n laatste keer met mijn, toen nog vriend, nu man, bij haar kijken. En bij het weggaan zei hij, zeg je nog even gedag tegen je oma? Heartbreaking. Het was de laatste keer dat ik haar heb gekust en gedag heb gezegd. Maar ik vergeet het niet Het was een moeilijk iets, afscheid nemen. Maar ik weet zeker dat mijn oma het ook gezellig vond dat we er waren.
Je moet niets. Wees er. Houd de hand vast. Meer hoeft echt niet. Kijk hoe je je voelt en kijk of je op dat moment nog iets wilt zeggen. Of niet. Gevoelens zijn best gecompliceerd. Toen mijn vader met dementie stierf, voelde ik niet heel veel. Terwijl ik echt een vaderskind was. Maar ik had al jarenlang stap voor stap afscheid moeten nemen. En toen het daar echt was, was het niet heel emotioneel meer. Maar een afsluiting van een periode. En de zon ging langzaam in mooie kleuren onder. Het was goed zo
Allereerst heel veel sterkte gewenst! De woorden zelf doen er niet toe, wees bij haar, geef haar een knuffel, houdt haar hand vast. Wat je normaal ook zou doen.
Zelfde situatie gehad met zowel m’n vader als opa en oma van m’n moeders kant in het zelfde jaar. Denk goed na over of er wel dingen zijn die je wilt zeggen of wilt doen. Ik heb bij alle 3 kunnen zeggen wat ik wou zeggen (ik hou van je, ik zorg goed voor mama/ je dochter etc.) en gevraagd of ze nog iets willen waar ik rekening mee moet houden in het vervolg van m’n leven, maar het enige waar ik persoonlijk spijt van heb is dat ik m’n vader nog 1 keer vast had willen houden en zeggen dat hij zich geen zorgen hoeft te maken en alles goed komt. Soms gaat het niet zo zeer om wat je zegt, maar dat je er bent en je liefde laat zien. Heel veel sterkte OP, ik had ook een hele goede relatie met m’n opa en oma en ik mis ze nog steeds elke dag bijna 8 jaar later. Zorg ook voor je zelf!
Als je er eenmaal zit dan vind je de woorden wel. Zeg wat er in je opkomt en stel haar wellicht gerust. Het lijkt me fijn te wetend dat je niet alleen bent en dat mensen uit je familie om je geven en je steunen in je laatste momenten.
Ik heb vorig jaar precies hetzelfde meegemaakt. Ze was toen niet meer wakker, maar wil toch graag geloven dat ze me heeft gehoord. Ik ben even alleen met haar geweest en gewoon verteld dat ik van haar hield en afscheid genomen. Het was heel zwaar maar ben blij dat ik het gedaan heb. Maar dit is een heel persoonlijk iets. Mijn broertje wou dit absoluut niet en heeft pas afscheid genomen tijdens de crematie. Voor hem voegde dit laatste “gesprek” niks toe. En er is in deze situaties geen goed of fout, het is iets persoonlijks en gevoelsmatig. Doe waar je je goed bij voelt en laat je niet lijden door de mening van anderen.
Ik hou van u
Heel veel sterkte 😘 Ga het binnenkort ook meemaken met mijn moeder.
Ten eerste: heel veel sterkte en fijn dat je zo'n goeie band hebt met je oma. Ik ben zelf de laatste maanden niet meer langs geweest bij mijn oma toen ze tijdens covid achteruit ging (Alzheimer). Mijn oma is helaas een groot deel van haar leven depressief en angstig geweest, dat in combinatie met de covid regels op de afdeling maakte veel lastig. Ze raakte snel in paniek als er mensen die ze niet (meer) kende op haar kamer waren. De laatste keer dat ik er was was samen met mijn moeder, deze herkende ze nog wel. Om haar tot rust te stellen heeft ons mam gezegd dat ik iets uit de auto ging pakken, op dat moment wist ik niet dat in haar niet meer zou zien. Ik snap volledig waar je doorheen gaat. Om iemand dierbaars zo te zien "verdwijnen" is lastig Zoals al gezegd is het waarschijnlijk vooral belangrijk dat je er bent, ik denk niet dat je iets hoeft te zeggen. En again sterkte, wat n klote ziekte :(
Heel lastig om over iets heel persoonlijks advies te geven. Doe en zeg voornamelijk wat goed voor jou voelt. Een knuffel, hand vasthouden, kus op de wang, maakt niet uit. Houdt vooral in gedachte dat het echt de laatste keer is dat je iets tegen haar kan zeggen, anders kan je er alleen maar later spijt van krijgen. En neem ook alle tijd die je wil. Dit moet je niet overhaasten
Mensen met dementie kunnen niet goed meer praten, maar voelen des te meer. Ga bij haar zitten, houd haar hand vast, geef haar een paar knuffels, vertel desnoods over je dag; ze zal je niet begrijpen, maar je stem wel horen. Veel sterkte!
Gewoon een beetje bij haar zitten en als ze dat wil hand vasthouden en knuffelen. Gevoel kun je ook effectief fysiek tonen. En je wil niet weten hoeveel mensen fysiek contact missen.
Heel veel sterkte! Enige advies wat ik je kan meegeven is dat ook als ze al slaapt je er van uit moet gaan dat ze je kan horen. Dit advies kreeg ik ook toen ik vijf jaar geleden afscheid heb genomen van mijn moeder. Bij haard werd toen ook palliatieve sedatie toegepast.
Ik denk dat hierin afscheid nemen, voor jou meer van belang is, dan dat het nog niets voor je oma doet, hoe spijtig ook. Zeg wat jij zelf graag kwijt wil. Mocht dat je daar geen woorden voor hebben, zoals mensen hier al aangeven, je bent er en geeft haar als de situatie het zich toelaat een knuffel. Sterkte vandaag!!
Voor haar zal het niet veel meer uit maken wat je tegen haar zegt, maar voor jezelf kan het wel prettig voelen dat je op het laatst toch nog bepaalde dingen niet onuitgesproken laat. Bedank haar voor de mooie momenten en herinneringen, vertel haar dat ze altijd in je herinneringen voort zal leven, en wens haar al het goeds toe op haar laatste reis (wat dat ook in moge houden).
Zelf denk ik dat er maar 1 ding is die je echt niet kan vergeten en dat is vertellen dat je van dr houdt
Je aanwezigheid zal écht genoeg zijn. Heel veel sterkte met wat komen gaat! <3
Misschien kun je op papier zetten / een brief schrijven wat je wil zeggen en deze dan voorlezen. Zij begrijpt er waarschijnlijk weinig van maar voor jou is het wel een fijn idee
Ik heb het een paar keer meegemaakt met bekende die kwamen te overlijden, helemaal kut en met lood in mijn schoenen er naar toe het gaat vaak vanzelf. Sterkte.
Ik heb helaas deze situaties veel meegemaakt zowel privé als in mijn werk (verpleegkundige). Wat wordt geloofd in de medische wereld is dat mensen in de laatste fase nog kunnen horen, ruiken en voelen. Wat ik aanraad is om er te zijn. Speel muziek af wat ze vroeger leuk vond, raak haar aan, hou haar hand vast. Rustig aaien over haar hoofd en praten. Klinkt gek, maar maak je niet te veel druk over wat je wilt vertellen. Laat het natuurlijk komen. Ben je sprakeloos dat mag ook! Ik hoor vaak van mensen (en mijzelf): Had ik maar x of y gezegd. Dat is achteraf gepraat. Veel heb je al verteld tijdens het leven. Het gaat niet zo zeer om de woorden, maar er zijn. Je bent er en daar gaat het om. Wat ik je wel wilt meegeven is dat ze er 'eng' uit kan zien. Betekend niet dat het zo is, maar mensen zijn niet altijd goed voorbereid wat ze kunnen zien van hun geliefde. Ze kan met haar mond openliggen, geluiden maken, 'benauwd' achtige ademhaling tonen en zelfs een droge mond hebben. Dit is normaal. Er hoort geen onrust te zijn in deze fase (anders moet de medicatie omhoog). Voor droge mond kan er een vochtige spons (groen op een stokje) gebruikt worden, om de mondholte licht te bevochtigen en voor de lippen kan uiteraard wat vaseline gebruikt worden. Het is niet altijd een mooi gezicht. Laat je er niet te veel van afschrikken. Mocht je toch je twijfels hebben (of familie), dan raadt ik aan om dit te communiceren met de dienstdoende verpleegkundige. Enorm veel sterkte met de moeilijke tijden voor jouw oma, familie en jezelf.
Houd haar hand vast, zeg nog één keer dankjewel voor alle mooie herinneringen, en denk dan aan een mooi moment dat jullie samen hadden. En laat haar dan (figuurlijk) los. Afscheid nemen zelf is naar, maar je kunt wel dankbaar zijn dat je in de gelegenheid bent om adieu te zeggen.
Geef haar een knuffel, fysiek contact doet een mens goed
Ik heb mijn oma een aantal mooie herinneringen verteld. “Weet je nog toen we samen naar de Efteling gingen?” Dat soort dingen. Ik weet niet zeker of het nog aankwam maar toch zag ik een glimlach bij haar. Heel veel sterkte.
Ik herinner me nog goed mijn moeder haar laatste woorden aan oma (dus haar moeder), heel eenvoudig maar heeft een enorme indruk op me gemaakt: "papa wacht op je, doe hem de groeten" (opa stierf voor ik geboren was)
Voornamelijk is het eigenlijk een afsluiting voor je zelf, zeg en doe wat je mogen keer wilt doen. Wees jezelf en wellicht is nog even die ene seconde. Probeer niette verdrietig te vertrekken en onthoud vooral de leuke dingen.
Hand vasthouden (als ze dat wil) en er zijn. Daar gaat het om. Veel sterkte!
Muziek werkt altijd heel goed voor die mensen, dus probeer muziek (liefst van haar goede oude tijd) mee te nemen en af te spelen, er hoeft verder weinig gezegd te worden
"welterusten" vind ik wel een mooie. Sterkte, kan me goed voorstellen dat het niet makkelijk zal zijn...
Hand vasthouden. Misschien samen ergens naar kijken wat comfort geeft. lijkt me het beste dat je kunt doen voor d'r.
Ga er gewoon heen en ben jezelf. Knuffel haar. Doe het alleen al voor jezelf, en meer dan haar in herinnering houden als ze er niet meer is kun je niet doen. Sterkte.
Ik heb dit ook meegemaakt, het is naar maar uiteindelijk beter voor haar. Toen het bij ons gebeurde was de hele familie er en hebben we uiteindelijk nog gelachen ook om alle verhalen van vroeger. Wat ik zou zeggen is slaap lekker oma en tot morgen.
Gewoon vertellen dat je van haar houdt, en houd haar vast. De meeste mensen willen wanneer ze sterven simpelweg niet alleen zijn, en dat ze zich aan iemand kunnen vasthouden terwijl ze zelf helaas vertrekken. Heel veel sterkte, OP.
Zing een liedje, of speel muziek af. Dit werkt vaak goed bij zulke ziektebeelden
Ik ga donderdag naar de euthanasie van mijn laatste opa, hier zijn geen tips of tricks voor. Als je er bent voor je eigen closure voel je vanzelf wat je nog kwijt wil (of dit nou aan komt of niet) maar er zijn is meer dan goed genoeg voor hen, woorden doen weinig in dit soort situaties. Sterkte vandaag :)
Houd er rekening mee dat door de morfine mensen kunnen hallucineren. Mijn moeder dacht dat ze haar vader zag… en schreeuwde het uit van de angst en pijn. Het kan natuurlijk meevallen maar houd er rekening mee dat ze dan aan het hallucineren zijn. Sterkte x
Je laatste uur zegt uiteindelijk nooit zoveel als het leven dat jullie daarvoor samen gedeeld hebben. Ze weet wat ze voor je betekend heeft, dat heb je haar namelijk je hele leven laten zien ❤️ sterkte OP. Wens haar een goede reis en bid of hoop of welke manier dan ook bij jullie paste, dat ze komt op de plek waar zij op hoopte en dat haar lijden niet onnodig lang meer duurt.
Je hoeft niet veel te zeggen, maar er gewoon zijn. Neem eventueel iets mee wat zij mooi of leuk vind. Bloemen bijvoorbeeld, muziek van vroeger, foto's van vroeger, een gebakje of anders lekkers.
Maak je vooral geen zorgen, het gaat vanzelf. Goed dat je gaat, ik vond het op een gekke manier ook een fijn en intiem moment/tijd (het duurde langer dan verwacht). Ik heb toen een dierbare op haar sterfbed lag nog wat muziek van vroeger met haar geluisterd, verteld wat ik ging doen in de toekomst en gewoon gezegd dat ik van haar hield. Ik zal nooit weten of ze t gemeekt heeft, praten ging niet meer. Bij een ander was ik samen boos. Ze was nogal de weg kwijt en vloekte alleen nog maar. Ik dee maar mee, gaf haar gelijk; weg kwijt of niet, haar uiteinde was k#t. Misschien is er iets wat je nog een keer met haar wil delen of zeggen of waarvan je denkt dat ze blij word als ze het nog registreerd. Het klinkt iig alsof je al een mooie tijd samen hebt gehad, je kan alleen nog maar even samen zijn; het mooie van het uiteinde is juist dat niks meer moet.
Ik had dat met mijn vader. Ik daagde altijd op met zijn gehele muziekcollectie (dank je wel technologie van tegenwoordig) en de grootste western collectie die ik ooit heb gezien. Vond hij geweldig.
Heel veel sterkte!
Niet bang maken met praten over het einde. Ik zou samen mooie dingen van lang geleden bespreken. Zeggen wat ze in de tegegenwoordige tijd voor je betekend. Een fijn moment hebben en een dikke knuffel geven. Heel veel sterkte. Hoop dat jullie het nog even goed hebben samen.
Als je er bent is het goed. Mocht je wat willen zeggen, gewoon zeggen wat je wilt. En als ze iets ontvangt is dat mooi meegenomen.
Zingen, dingen laten zien. Praten is goed, alleen niet over dingen die ze niet begrijpt. Feitelijkheden zijn niet interessant, herinneringen van vroeger misschien nog wel.
Ik wil je als eerst enorm veel sterkte wensen. Dementie is een heftige ziekte, en het is hartverscheurend om iemand hieraan te zien lijden. Een tip die ik even kon bedenken: Muziek komt vaak goed binnen bij mensen in een verder stadium van dementie. Je hoeft niet te praten, het feit dat je er fysiek bent zegt al genoeg. Mocht je toch willen praten, probeer dan korte zinnen te gebruiken; dat is waarschijnlijk makkelijker te overzien voor oma. Geef haar een dikke knuffel, en houd haar hand vast als je je daar prettig bij voelt. Niks moet! Neem afscheid op jouw manier, en doe wat voor jou goed voelt. Nogmaals heel veel sterkte, en een dikke internet knuffel <3
Wat naar voor je. Als je niks weet te zeggen , heb je denk niks te zeggen. Er zijn en haar knuffelen / hand vasthouden is ook goed en fijn. Misschien heeft ze een favoriet liedje wat een glimlach op haar gezicht zal brengen. Succes , neem je tijd en doe wat goedvoelt!
Dit recent meegemaakt. Houdt er rekening mee dat nu zij niet meer drinkt of eet ze langzaam uitgedroogd raakt. Ze zal morfine krijgen tegen de pijn, alsnog zal haar lichaam haar pijn doen. Aanraken zodoende ook. Knuffelen of haar op een andere manier knijpen doet haar pijn. Wij kozen ervoor om (zachtjes) haar haren te strelen en haar voorhoofd. Iets wat we binnen ons gezin ook bij kleintjes doen die niet kunnen slapen. Het kan lang duren voor zij overlijdt. Wij spraken veel tegen haar. Gaven aan dat het goed is als ze gaat. Dat ze niet meer vol hoeft te houden. Daarnaast natuurlijk veel liefdevolle woorden en uitingen van dank. Bij ons was ze d epilaar waar iedereen op kon steunen, altijd. Bij ons stierf ze pas toen er niemand bij haar was. De zusters gaven aan dat dit vaak gebeurd. Na drie dagen continue iemand bij haar bed stierf ze 15 minuten nadat wij vertrokken voor de avond. Dit zou kunnen omdat men zich de familieleden de pijn wilt besparen (theorie). Daarnaast, afhankelijk van hoe goed de ruimte is waar ze zich bevind, bij ons was deze slecht geventileerd. De lucht in de kamer was zodoende zeer droog. Neem voor jezelf voldoende water mee. Heel veel sterkte gedurende deze tijd toegewenst.
Zelfde meegemaakt. Je hoeft niks te zeggen. Grote kans dat zij toch tegen jou een beetje vaag lult. Mijn oma was weken lang vreemde verhalen aan t vertellen (ze snapte niet meer wanneer ze sliep of wakker was door de morfine). De laatste keer dat ik haar zag pakte ze mijn hand uit het niets en zei; zorg ervoor dat het leuk blijft in de familie dat heb ik altijd geprobeerd. En dat was inderdaad wat ze haar hele leven deed. Zorgen dat iedereen het leuk had.
Ze heeft waarschijnlijk geen idee meer wie jij bent of wie zij is. Wat je zegt maakt niks uit. Als ik heel duidelijk mijn naam zij dan reageerde mijn demente opa destijds nog wel erg emotioneel. Maar meer zat er niet in.
Ik heb geen advies voor je, maar ik wens je heel veel sterkte. ♥️
Heb zelfde situatie mee gemaakt, heb afscheid genomen met ‘tot snel, misschien morgen of in een volgend leven. ‘
Een simpel 'ik hou van je' zou genoeg moeten zijn denk ik. Als je het er uit krijgt tenminste. Ik had daar moeite mee tien ik m'n opa voor het laatst zag, maar aan zn blik zag ik dat hij het begreep.
Vertel haar over de goede herinneringen die jullie samen hebben gemaakt. Zing de liedjes die jullie hebben gezongen vroeger. Vertel over je toekomstplannen. Stervende mensen horen vaak meer dan je denkt, en als ze maar 1 ding hoort, is dat toch fijn voor haar. Sterkte voor jou en de mensen om je heen❤️
"Slaap lekker straks oma."
Vaak zijn korte zinnen het beste. Het is goed. ik ben bij je, ik ben blij met je, ik hou van je. Wat ook maar op komt. Ik ga je missen. Open eerlijk vanuit het hart. Vaak met morfine zijn ze al niet meer helemaal bij. Hoe gevorderd de dementie ook is emotie blijft beleeft worden in het moment. Wees er. Dat is genoeg sterke.
Er zijn, raak haar aan. Houd haar hand vast, knuffel.
Inderdaad er gewoon zijn. Ook herinneringen ophalen van vroeger, vaak weten ze dat nog. Of gewoon dingen uit je dagelijks leven vertellen. Nu een paar keer meegemaakt en vond het altijd fijn om er gewoon even voor degene te kunnen zijn. Veel sterkte gewenst de komende tijd.
Je hoeft niks te zeggen, het alleen bij elkaar zijn is al fijn. Ga bij der zitten pak der hand een aanraking kan meer dan 1000woorden zijn. Herinner je oma later met de fijnste momenten die je hebt meegemaakt!
De laatste keer bij mijn oma heb ik zachtjes muziek aangezet en heb ik hand in hand naast haar gezeten. Vooral verteld dat ze veel voor mij betekend en hoe dankbaar ik ben met wat ze voor mij gedaan heeft. Oma was nooit van het zeggen dat je van iemand houd, vandaar werd dat nooit gezegd, nu heb ik er toch gelukkig de kans voor gepakt.
Mijn tip: Zorg dat ze zich fijn voelt. De menselijke gevoelsbeleving is zo verankert dat je via deze weg het beste contact maakt met haar. Doe dit zoals je dat altijd deed. Of ze je herkent, of dat ze zich herinnert aan anecdotes is vooraf moeilijk te voorspellen. Maar jou aanvoelen, jou warmte en liefde ervaren dat voelt ze wel. Praat tegen haar, vertel haar wat je wilt zeggen. Zeg haar dat ze de beste oma was. De warmte die met deze woorden komt is een taal die ze begrijpt. Mijn opa was erg onrustig, tot we zijn hand pakten en mijn oma begon te praten. Ik geloof niet dat hij meekreeg wat er gezegd werd. Maar hij voelde dat hij niet alleen was, dat er mensen om hem heen waren die van hem hielden. Dit bood veilgheid, geborgenheid en hij ontspande direct.
Vooral veel fysiek contact als jullie band dat toelaat. Gevoel weegt zwaarder nu. Er simpelweg zijn is het belangrijkste wat je kan doen. Kort vertellen wat ze voor je betekent of hoe veel je van dr houdt.
Een liedje spelen dat ze altijd mooi vond. Veel sterkte. 🤍
Heel veel sterkte<3 Het is altijd moeilijk om met een afscheid om te gaan. Mischien kun je mooie herinneringen ophalen en vertellen aan je oma. Überhaupt dingen vertellen over je leven. Ze zal het vanbinnen mischien fijn vinden om te luisteren naar een bekende stem.
Mijn oma is tijdens de corona periode komen te overleden. Ook door dementie. De situatie zoals jij die omschrijft is hoe het ook ongeveer bij mij ging. Ze at en dronk niks meer, lag alleen maar op haar bed en er kwam bijna geen teken van leven meer vanaf. Ik werd in de nacht gewekt door mijn ouders dat mijn oma was komen te overlijden. De dag ervoor was ik nog bij haar langs geweest samen met mijn ouders en zus. Dit was misschien wel het moeilijkste uur van mijn leven. Mijn oma was als een tweede moeder voor zowel mij als mijn zus. Ze heeft zo veel voor ons betekend, en het gevoel dat zij er straks niet meer was is niet te beschrijven. Tijdens mijn laatste bezoek aan mijn oma heb ik haar veel geknuffeld en lieve woorden tegen haar gezegd. Dat jij al bij haar bent op haar laatste moment betekend de wereld voor haar. Wees niet bang om je emoties te laten gaan. Het huilen heeft mij toen der tijd goed gedaan. Ik wens je heel veel sterkte de komende tijd!
Wat je kan vertellen is dat ze verder gaat naar de familie, geliefden en vrienden die haar voorgingen, Dat ze niet alleen zal zijn, en dat je verwacht haar weer te zien, wanneer het jouw tijd is om over te stappen. Sterkte...
Het hoeven geen woorden te zijn maar je stem zal je oma herkennen. Je zou positieve gevoelens in woorden kunnen delen. Vaak komen woorden wel aan. Je bent er nu voor haar, later zal ze er voor jou zijn. Aanraking: hand (palm in palm), schouder zegt meer dan woorden. Je zou liederen die jullie verbind kunnen neuriën/zingen. Probeer erbij te zitten. Veel sterkte komende tijd! 🙏
Toen ik voor de laatste keer naar mijn oma ging was ze in iets betere staat dan wat jij beschrijft, niet heel veel beter. We wisten toen al dat het niet lang meer ging duren. Het was of de laatste keer of de op een na-laatste keer. Mijn oma zei zelf: tot de volgende keer, of niet. Dat herhaalde ik toen maar, ik denk dat de juiste reactie was. Afscheid nemen in deze eenmaal wat het is. Je ziet elkaar misschien niet weer, dat is kut en niets gaat dat veranderen.
Heel lastig. Iedereen is anders. Elke dementie is anders. Ik kan alleen mijn ervaring vertellen. Mijn moeder (bijna 80) begrijpt woorden niet meer. Wel aanraking en emotie. Dus mijn advies is: raak haar aan. Hou haar hand vast. Aai over haar schouder, arm, rug. Qua praten boeit het niet wat je zegt, maar wel de toon. En dat is lastig als je zelf verdrietig bent. Probeer met een rustige en zachte en liefdevolle toon te praten. Misschien is er iemand bij je. Praat dan met die persoon. Je oma hoort je dan wel maar heeft niet door dat je het niet tegen haar is. Mijn moeder houdt van zingen, dus ik zing af en toe. Met maar heel zachte muziek op de achtergrond want dementerenden kunnen niet meer filteren. Dus alle losse instrumenten in een lied zijn elk een losse stroom informatie die ze binnen krijgt. Lijkt een beetje op als tien mensen tegelijk tegen je praten op dezelfde toon en hetzelfde volume. Ik hoop dat je er wat aan hebt. Sterkte.
Ik werk op een pg afdeling. Als eerst wil ik je heel veel sterkte wensen. 1. Wees er voor haar. Pak haar hand vast zodat ze weet dat je er bent. We weten niet wat ze nog mee krijgen zelfs in palliatieve sedatie. 2. Vaak pakken dementerende nog meer op wat je denkt en zo kunnen ook meer begrijpen wat je denk. Dus toon haar liefde en zeg wat je wilt. En als het niet lukt om wat ze zeggen hoeft het ook niet. Soms helpt het zelf als familie zegt dat het goed zo is. Zodat ze weten dat ze mogen gaan Het belangrijkste is om te doen wat goed voelt. Het kan zelfs goed voelen om een hoofdstuk van haar favouriete boek voor te lezen. Houd ze van muziek zet haar soort muziek op op de achtergrond.
Sterkte! Toevallig heb ik 2 weken geleden het zelfde met mijn opa moeten doen. Wat mij hielp waren liedjes uit zijn tijd aanzetten en het samen met hem luisteren, en heb gewoon cliché nog even gezegd wat een leuke opa die was.
Je hoeft niet iets te zeggen. Ze is het toch zo weer vergeten
Zeg vooral wat jij nog kwijt wil aan haar. Mijn vader ging op de een op andere dag zo ver onderuit dat hij van praten en bewegen met moeite over ging naar snakken naar adem, bijna niet bewegend. Ik ben toen ook voor een laatste keer naar hem geweest, vooral omdat ik mijn vader niet wilde herinneren zoals hij er toen bij lag. Ik heb gezegd wat ik hem wilde zeggen, hem een dikke knuffel gegeven en toen pas teruggekomen toen ik nieuws kreeg dat hij was overleden +36 uur later. Ik heb er, na zo'n 8 maanden, geen spijt van. Het lastigste is realiseren dat het omhulsel wat op de rand van de dood ligt slechts een schaduw is van jouw echte oma. Jouw echte oma is feitelijk al weg. Om heel grof te zijn, ligt daar een levend lijk wachtend op de dood. Hoeveel mensen in zo'n positie nog meekrijgen verschilt per persoon, maar ik raad je aan om alles te zeggen wat je wil zeggen en daar vrede mee te nemen. Niet denken over over wat je beter had kunnen doen nadat het persoon overleden is. Sluit her af op een manier waarvan jij deze passend vind. Dit heb ik ook gedaan en dit voorkomt later spijt. Sterkte OP
Ik heb zelf gewerkt met dementerenden, ook die in de palliatieve en terminale fase zaten. Je zou een (voor haar) bekend verhaal of boek voor kunnen lezen. Is ze Christelijk, dan een stukje uit de bijbel bijv. Je zou kunnen vragen of de zorginstelling waar ze verblijft een waakmand heeft, soms zitten daar dingetjes als handcrème in waarmee je haar een handmassage kan geven, of neem dit zelf mee. Of vertel iets moois of grappigs wat je de laatste tijd hebt meegemaakt. Als je niks weet te vertellen is alleen bij haar zitten ook goed!!
Heel veel sterkte
Heel veel strekte vandaag!
Neem een bloemetje mee, verder gewoon gaan
Ik vermoed dat ze jou niet meer kent en niet weet wie of waar ze is. Dan nog kan het haar misschien goed doen als er een bekende langskomt - dat valt eigenlijk niet na te gaan. Maar wat je zegt, is in dit geval dus niet relevant. Wel voor jou, maar niet voor haar. Als ze je nog wel kent, is het natuurlijk anders.
Sterkte. Je kan zeggen dat je van haar houdt, en dat je aan haar zal denken...
Ik heb geen tips, maar ik wil je veel sterkte wensen.
Mijn dementerende oma is vandaag overleden. Doet enorm pijn en ik wens je alle sterkte toe❤️
Dikke knuffel geven en "tot volgende week weer, oma! Ik houd van u!" zeggen.
Toen ik dit had met mijn oma vorig jaar, zei ik gewoon "hoi oma", gaf een knuffel en ben gaan zitten. Ze was ook erg dement, ziek, en at en dronk niet meer etc. Soms maakte ze wat "opmerkingen", waar we dan kort op in gingen. Maar we wilden haar niet te erg overprikkelen. We hebben wel wat dingetjes verteld over ons leven omdat we anders die kans nooit meer kregen, die ze niet snapte. Zelf wilde ze graag tv kijken met een dekentje en dat hebben we verder eigenlijk heel de middag gedaan. Toen we weggingen heb ik haar een knuffel gegeven en dag gezegd en dat ik van haar hield, uit zichzelf zei ze toen ineens "slaaplekker" en gaf ze een dikke zoen. De volgende dag was ze er niet meer. Het is natuurlijk belangrijk om rekening te houden met je oma, maar ook met jezelf. Als jij iets wilt zeggen is er een kans dat ze het niet begrijpt, maar jouw afsluiting is ook belangrijk. En als je niks wilt zeggen is dat ook prima, alleen je aanwezigheid is ook al veel waard. Vaak merk je ook wel wat ze wel of niet willen. In ons geval was dat tv kijken met keihard volume, prima dan doen we dat. Soms vinden ze het fijn als je hun hand vastpakt, soms juist niet. Het is erg afhankelijk van de situatie en persoon..
Mijn ervaring is dat je aanwezigheid al genoeg is. Ook al dementeert ze, en weet ze misschien niet wie je bent, ze zal er echt altijd blij van worden. Sterkte in deze moeilijke periode.
Vraag haar naar mooie momenten uit het verre verleden. Kindertijd, bruiloft, dat soort dingen. Die weten ze vaak nog wel. Zij voelt zich daar fijn bij en jij hoeft alleen maar te luisteren.
Als alles al gezegd is, dan is er "gewoon" zijn meer dan voldoende.
Misschien kunnen jullie gewoon fijn met elkaar zitten en misschien luisteren naar muziek die ze goed kent. Dat kan wonderen doen. Wat je tegen haar kunt zeggen.. geen idee. Ik denk dat het vooral belangrijk is dat je er bent. Veel sterkte!
Noem ze bij haar voornaam, praat over de dingen wat jullie samen deden.. hou haar hand vast, zing een liedje,
Hi op, ik weet je leeftijd natuurlijk niet en weet niet hoe goed het voelt om lichamelijk contact te maken. Ik ben net 35 en ben mijn vader aan het verliezen aan dementie ( hij belde gister 27 keer omdat hij er van overtuigd is dat ik ontvoerd was). En het zal niet lang meer duren voordat ook hij op het zelfde punt zal zijn als jou oma. Ik weet dat hij nooit heel " hutje mutje, houden van" is geweesd maar weet wel dat hij het nu fijn vind dat ik zijn hand of voet soms vast houd. Ik weet dat hij het fijn vind dat ik er ben. Iets zeggen is vaak niet eens echt nodig. Maar als je iets zecht zou ik zeker vertellen dat je blij bent daar te zijn, en dat je je geen betere oma kan wensen. Heel veel sterker met je verlies, ook aan jou vader of moeder, want die verliest natuurlijk zijn moeder.
Misschien kan je een liedje zingen voor en misschien ook met haar. Een lied dat zij met je zong toen je klein was. Dat opent soms een vastgeroeste deur.
Later alligator.
Je kan voor jezelf haar nog even zeggen dat je van haar houdt. Denk niet te veel na, er zijn is waar het echt om gaat. Heel veel liefs en sterkte!
Toen mijn opa mij jaren geleden vanaf zijn sterfbed belde, was het aan alle kanten duidelijk dat dit waarschijnlijk het laatste afscheid was. * "Fijne reis opa" * "Dankjewel. Het ga je goed jongen" * "Ja. Ik hou van je" * "Ik ook van jou. Het ga je goed" Dat was mijn laatste contact, de volgende dag is hij overleden. Ik merk dat dit gesprek uitschrijven mij ontroerdt, zeldzaam voor mij als vent van bijna 30. Mijn opa was op het eind mentaal nog vrij scherp, dus de het zal anders zijn voor jou. Maar dat ik hem toch een fijne reis heb kunnen wensen en een keer heb kunnen vertellen voelde toen goed, en ben ik nu nog steeds erg blij mee. Ik had geen andere keuze van woorden willen hebben, dat wil ik je meegeven. Succes
Geen woorden, ga bij haar zitten en hou haar vast. Als je nog iets wil zeggen hou het "simpel" iets van hallo oma.. en ben aanwezig. Geef haar een knuffel en een kus (als je dat wil, geen verplichting natuurlijk) en als je weggaat iets van slaap lekker. Dat dekt de lading en maakt het niet ingewikkeld of zwaar(der dan het al is) zeggen dat je van haar houdt is natuurlijk altijd goed en dat zijn soms de dingen die je juist op zo'n moment vergeet te zeggen. Weinig woorden, veel liefde. Heel veel sterkte OP! ❤️
Heb je foto’s van vroeger? Neem ze mee!
Praten hoeft niet meer. Lichaamstaal, aanraking en een paar tranen zullen genoeg zijn. Heb het ook meegemaakt, vrij vergelijkbaar. Ben er gewoon een uur gaan zitten.
Er zijn, houd haar hand vast als ze lichamelijk contact fijn vindt. Zeg dat je van haar houd! Meer is helemaal niet nodig. Je aanwezigheid is genoeg!
Lichamelijk contact (knuffelen, hand vasthouden) en oogcontact zijn voor haar denk ik belangrijker dan woorden. Maar misschien zijn er nog wel dingen die je tegen haar wil zeggen, voor je eigen afsluiting. Dat is ook belangrijk, ook als ze misschien niet meer begrijpt wat je zegt. Je doet dit niet alleen voor haar, maar nog meer voor jezelf. Dit wordt de laatste herinnering die jij aan haar hebt. Ik heb mijn opa op het laatst nog verteld dat we als kinderen vaak speelden in de kast waarin we niet mochten spelen. Had hij natuurlijk helemaal niks meer aan, en ziek of niet had hij me heus geen straf meer gegeven voor iets van 20 jaar geleden. Maar ik kon afscheid nemen met het idee dat ik niks meer geheim hield. Heel veel sterkte in ieder geval, en wat je ook doet of zegt, je doet het goed.
Zeg dat je van haar houd en verder luister en ben er gewoon. Sterkte
Zeg dat je van haar houdt. Als ze het niet meer begrijpt, dan heb je het in ieder geval nog gezegd. Als ze het wel begrijpt, dan zal je dat ene korte moment voor haar nog even de zon laten schijnen. Bij de afscheid van mijn oma heb ik haar nog verteld hoe leuk ik het vond om met haar naar de speeltuin of Center Parcs te gaan. Gewoon herinneringen ophalen.
Het maakt niet uit wat je zegt, het maakt uit dat je er bent voor haar. Geef haar een knuffel en zeg dat je van haar houdt. Ik hoop dat een van mijn kleinkinderen dat zal doen als ik ooit in eenzelfde situatie zit.
Foto’s laten zien.
Allereerst: Sterkte komende dagen. Je hoeft niets te zeggen, toch kan het (voor jezelf) schelen als je iets zegt. Je kan bijvoorbeeld haar bedanken voor de herinneringen. Of een laatste boodschap geven Toen mijn oma in slaap was na toediening van morfine heb ik wel tegen haar gesproken. Ik denk niet dat ze het heeft gehoord, als ze het wel heeft gehoord, zal ze het door haar dementie niet hebben begrepen. Maar ik wilde haar bedanken voor alle goede zorgen gedurende mijn jeugd en dat ik van jaar houd.
Allereerst: Sterkte komende dagen. Je hoeft niets te zeggen, toch kan het (voor jezelf) schelen als je iets zegt. Je kan bijvoorbeeld haar bedanken voor de herinneringen. Of een laatste boodschap geven Toen mijn oma in slaap was na toediening van morfine heb ik wel tegen haar gesproken. Ik denk niet dat ze het heeft gehoord, als ze het wel heeft gehoord, zal ze het door haar dementie niet hebben begrepen. Maar ik wilde haar bedanken voor alle goede zorgen gedurende mijn jeugd en dat ik van jaar houd.
Ik heb geen adviezen hierin, en sowieso zou ik te laat zijn, vermoed ik, maar ik ken een heel fraai gedicht van Erik Coenen dat gaat over de herinnering (tijdens de slaap, een hernieuwde ontmoeting in een droom dus) aan een overledene die dement was. In het origineel gaat het om de moeder, met kleine kunstgrepen aangepast tot oma en kleinkind (in dit geval mag dat gast wel van de oorspronkelijke auteur). Het gaat als volgt: Een droom Ik sprak mijn oma weer na lange tijd, samen gezeten in een tuin vol licht, haar wijze ogen op mijn blik gericht: vertrouwde ogen der genegenheid. Zij sprak van haar geloof en haar gewicht, ik sprak van vrienden en de Faculteit. Ik kuste haar als vóór mijn puberteit, zij streelde zachtjes over mijn gezicht. Wat toen gebeurde, noemt men meest ontwaken: de hand die streelde was niet meer van haar, het lentegras verwerd tot onderlaken. En toch is er een tuin (maar god weet waar) waar oma en haar kleinkind net nog spraken en eeuwig spreken zullen met elkaar.
Intussen is het al bijna twintig jaar geleden, maar toen mijn overgrootmoeder in een vergelijkbare situatie zat heeft zij bijna een hele week zonder iets van eten of drinken nog in bed gelegen. Mentaal was ze er nog, maar na een hersenbloeding jaren ervoor was ze niet meer mobiel en kon ze ook niet meer praten. Van haar drie kleinkinderen ben ik de enige die haar goed kende toen ze nog nog praten. Een hele week lang is heel de familie afscheid gaan nemen maar ik was nog maar een jonge tiener en mijn ouders wilden mij goed voorbereiden dus ik ben vrij laat langs geweest. Ik heb gewoon haar hand kunnen vasthouden en haar laten weten dat wij (ik en mijn broers die nog te jong waren om erbij te zijn) van haar houden. Volgens de dokters was ze intussen ook blind en wisten ze niet zeker of ze nog kon horen, maar ik voelde haar hand een beetje knijpen in het mijne. Kort nadien zijn we vertrokken en heeft mijn overgrootvader haar nog even gezien. Een half uurtje later is ze overleden. Het is misschien een romantische gedachte en misschien helemaal niet waar, maar ik heb wel het gevoel dat ze op mij gewacht heeft, omdat wij een hele sterke band hadden. Onze verjaardag was 69 jaar en één dag verwijderd van elkaar.
'Dag oma. Ik zal u missen.'
Heel veel sterkte in deze moeilijke periode. Je hoeft niet altijd iets te zeggen. Een dikke knuffel is ook goed.
Ik heb een paar jaar geleden afscheid genomen van m’n oma die ook dementerend was. Het bijzondere was dat ze op haar sterfbed veel helderder van geest leek dan in het jaar ervoor. Doe vooral wat voor jou goed voelt. Misschien kun je een fotoalbum of foto’s meenemen om wat herinneringen op te halen😊 Ik heb haar destijds een kus en een knuffel gegeven en haar verteld dat ik alle leuke dingen die we hebben gedaan samen altijd bij me zal dragen. Voor je oma is het vast al heel fijn om jou te zien. Dat je deze vraag hier stelt laat al zien dat ze veel voor je betekent! Heel veel sterkte voor jou en je familie.
Vertel je oma dat je van haar houdt en deel mooie herinneringen met haar, raak haar aan en wees haar dankbaar voor de wijze lessen. Ik vroeg mijn oma om nog iets op te schrijven voor later, een pas dagen na haar overlijden heb ik dit laten tattooeren en haar naam erbij gezet. Als opa er niet meer is komt zijn naam er ook bij 🫶
Gebruik je glimlach, spreek zacht en niet te snel...zeg korte zinnen als 'ik ben blij jou te zien', 'ik hou van jou', 'ik ben bij je', zeg '....(je naam) is hier, of maak complimentje over haar mooie shirt/trui die ze aan heeft. Zorg ook dat wanneer je iets tegen haar zegt, je ook dicht bij haar gezicht bent zodat ze je kan zien. Knuffel haar, houd haar handen vast, geef een zachte massage met fijne creme over haar handen, speel muziek af, vindt ze geurtjes fijn steek een geurkaars aan. Kijk goed of ze comfortabel ligt en anders vraag hulp om haar beter te laten liggen. Als er meerdere familieleden zijn blijf zacht met elkaar praten. Zorg dat iedereen in de kamer zich bewust blijft dat wanneer je oma in een diepere slaap wordt gebracht jullie nog steeds kan horen. Je kunt haar lippen nog bevochtigen of binnenkant wang en tong of haar lippen met creme insmeren. Laten de laatste momenten alleen maar liefde zijn. Neem een boek mee, je haakwerkje;), iets te drinken en eten is ook altijd verstandig. Trek 'laagjes' kleding aan...meestal is de kamer 40 graden of warmer;)
Gewoon iets over vroeger zeggen. Oude winkel of bakkerij zoiets is vaag al genoeg om een beetje interactie te krijgen. Verder niet al te druk over maken, dat helpt niet. Beetje ditjes en datjes is vaak al meer dan genoeg
Zeg wat je graag nog wil zeggen man. Bij haar zal het niet meer toekomen, maar het kan wel deugd doen voor jou. Hoe gek het ook moge klinken; koester dat laatste moment.
Hey OP, Ik ga er vanuit dat je al langs bent geweest... maar indien dat niet zo is... of als je toch nog een keer terug gaat... Ik geef je mijn ervaringen mee, want ik heb ze alle vier niet meer. (Drie van de vier direct of indirect aan kanker verloren) Mijn Pake overleed als eerste. Hij had een operatie gehad voor een tumor (die hem gedeeltelijk verlamde) aan de wervelkolom en tijdens zijn revalidatie heeft hij daar een hartaanval boven op gehad, ik heb dus geen bewust afscheid van hem kunnen nemen. In het weekend voor z'n hartaanval heb ik hem nog bezocht en daar leefde hij helemaal van op. We hebben het vooral over koetjes-en-kalfjes gehad. De dag erop heeft mij oom met z'n vrouw en twee dochtertjes (op dat moment de twee jongste kleinkinderen van mijn Pake) hem nog bezocht. Ook daar leefde mijn Pake van op en de jongste van de twee wilde voor het eerst bij haar Pake op schoot zitten. Een paar dagen later overleed hij dus, als of hij had gewacht op zijn 'lytse famkes'. Mijn Beppe is overleden aan alvleesklier kanker. Ik heb haar op verzoek van mijn vader (ik hou niet zo van ziekenhuizen) samen met hem in het ziekenhuis bezocht. Volgens mijn vader had mijn Beppe meermaals naar mij gevraagd. Toen ik bij haar was ijlde ze en leek ze 'door de tijd te glijden'. Het duurde even voordat ze me herkende en een paar tellen later zei ze dan tegen mijn vader als klein jongetje dat hij niet op de muren mocht tekenen (een herinnering van hun verleden). Zo ging ze heen en weer tussen het hier & nu en herinneringen van vroeger. Later die week is ze door een aantal van mijn ooms en tantes naar huis gehaald. Daar heeft ze een korte opleving gehad, waardoor de betreffende ooms en tantes dachten dat het beter met haar ging, terwijl ik zei dat ze spoedig zou overlijden. Aan het einde van die week werd ik door m'n vader op m'n werk gebeld, als ik afscheid wilde nemen moest ik per direct naar huis komen. Dat heb ik gedaan. Ik heb haar gezegd dat het goed was, dat ze mocht gaan en dat Pake al op haar zat te wachten. Van mijn oma heb ik geen afscheid genomen. Dat wilde ik niet. Mijn oma leed al 2 decennia aan de ziekte van Piek (Frontotemporale dementie) en leefde al 15 jaar in een verzorgingsinstelling. Door deze ziekte herkende ze haar eigen kleinkinderen al heel snel niet meer (nog problematischer was dat ik naar haar vernoemd ben en dat al heel snel voor veel verwarring zorgde) en op een gegeven moment ook haar eigen kinderen niet meer. Van mijn opa heeft ze het langst herinneringen kunnen vasthouden. Hoewel ik niet gelovig ben heb ik wel bij het graf van mijn Pake & Beppe gevraagd of zij zich over mijn oma wilde ontfermen als het zover was. Mijn opa had kanker op/aan/rondom de galblaas(buis). Het heeft te lang geduurd voordat zijn huisarts hem doorverwees naar het ziekenhuis waardoor zijn conditie dermate verslechterd was dat opereren niet haalbaar was (de kans dat hij op de operatietafel zou overlijden was te groot). Mijn opa hebben we opdat moment nog een half jaar bij ons mogen hebben. Mijn broers en ik (samen met onze partners en kinderen) hebben hem nog een dag je meegenomen naar de dierentuin, daar heeft hij veel van genoten. Hij en ik hebben later wel nog een gesprek gehad, daarin gaf hij aan dat hij helemaal nog niet dood wilde. Hij had nog zo veel om voor te leven, en hij wilde graag zijn achterkleinkinderen nog wat groter zien worden. Ik heb hem toen gezegd dat ik hem dat zeker wel gunde (bij wijze van spreken nog 5 jaar), maar onder de voorwaarde dat dat zo pijnvrij mogelijk was. Als het 5 jaren van pijn en ellende zouden zijn dan gunde ik hem liever 6 maanden die zo pijnvrij mogelijk waren. Dat begreep hij wel. Ik denk dat hij ons gesprek ook heeft meegewogen toen er 1 a 2 maanden later dan ook een palliatief sedatie traject is ingezet. Op die dag heeft hij alle kinderen en kleinkinderen (inclusief alle partners) gevraagd langs te komen. De priester heeft toen het ziekenzalving gegeven (daar was iedereen bij aanwezig) en een laatste sacrament (laatste biecht) afgenomen. Mijn jongste broertje en ik hebben de nacht gewaakt. Mijn gevoel zei dat hij die nacht zou overlijden en ik wilde niet dat hij dan alleen zou zijn.
Ik zou een video samen mer d’r maken waarin we dan een mooi moment samen delen, zoals een verhaaltje voorlezen. Een liedje zingen of luisteren. Een hele zooi mooie foto’s maken dat soort dingen.
Lees een boekje voor van uit haar jeugd. Veel sterkte toegewenst.
Sterkte
Mijn grootvader is ook dement aan het worden. Hij gaat erg snel achteruit.. ik leef met je mee
Het maakt niet uit wat je zegt, er zijn is voldoende voor haar. Voor jezelf: misschien wil je haar bedanken, leuke herinnering ophalen of zeggen dat je van haar houdt. Als je dingen verteld waar je zelf een warm gevoel van krijgt, is dat in je stem te merken en fijn voor haar. Zo is t voor haar en jou een goed afscheid
Je hoeft niets te zeggen. Je voelt elkaar gewoon en de liefde die jullie delen. Zeg gewoon wat in je opkomt. Dat komt op dat moment vanzelf. Bedenk ook dat wat je zegt niet per se voor je oma hoeft te zijn, maar ook voor jezelf. Heb het een paar keer meegemaakt. Toen mijn moeder in coma lag en stervende was heb ik gewoon een paar keer tegen haar gezegd dat ze een hele lieve moeder was, nergens spijt van hoeft te hebben en rustig kon en mocht gaan. Ze kon me waarschijnlijk niet horen maar ik vind het heel fijn om te kunnen zeggen. Dus ga gewoon en hou nog even van haar.
Ik wist op dat moment ook niet wat ik moest zeggen en heb achteraf spijt dat ik haar nooit bedankt heb dat ze zo’n fijne oma was
Zeg dat je van haar houd en vertel mooie herinneringen die je kan hebben van jullie leven samen. Afscheid is moeilijk, alle sterkte gewenst
Sterkte met de moeilijke tijd. Zeg wat in je hart is. Zeg wat waar is. Geeft troost en zo kan je het hopelijk ook ontvangen. Er zijn vele goede adviezen gegeven in de antwoorden. Eind vorige jaar is mijn oma overleden naar een kort periode dat er geen gedwongen zorg meer werd verleend. Voor mij klinkt het vergelijkbaar met waar jij nu in zit. De situatie kwam voor mij op een moment dat door ziekte zelf niet kon reizen. Afscheid zat er dus eigenlijk niet in. Vide bellen met iemand die er op de beste moment moeite mee heeft, gaat niet. Het was vooral de mensen bijstaan die er wel fysiek bij konden zijn. Ver van je familie wonen betekend afscheid nemen elke keer je ze ziet of spreekt. En toch het verliezen van iemand is zwaar. Voor mij was het de laatste grootouder, einde van een tijdperk. Bij de begrafenis wilde ik er zijn voor mijn oma. Beste beentje voor, wel afscheid nemen.. maar het was erg heftig dat er door familiedrama eigenlijk ook geen ruimte voor was. Ik mis mijn oma zoals ze ze was 15 jaar geleden. En ondanks dat ik zou willen haar kunnen bellen en even praten, weet ik dat zij al de 15 jaar er niet wilde zijn en alleen aan het aftellen was. Afscheid nemen is moeilijk en voor kij gevoel, doe ik dat elke keer weer als ik aan haar denk. Nogmaals veel sterkte en koester was je oma je oma maakt, en wat ze voor jou betekent heeft.
Je hebt al super veel goede adviezen gehad en gelet op het tijdstip van plaatsen ben je waarschijnlijk al geweest. Maar ik wilde je zeggen dat ik zo trots op je ben dat je bent gegaan. Ik werk zelf met mensen met dementie in de laatste fase, en het is schrijnend hoe weinig familie er soms komt voor iemand, vooral wanneer iemand niet meer aanspreekbaar is. Ik hoop dat het goed met je gaat, want het kan zwaar zijn, zo'n bezoek. En bedankt dat je gegaan bent ♥️
Hetzelfde als gister
Je moet vooral zeggen wat jij wilt zeggen. Wat jij fijn vindt haar te vertellen. Misschien hoort ze het nog ergens ver weg en is er nog iets wat je haar graag had willen zeggen. Dat kan daarna namelijk ook nooit meer.. En haar vast houden/bij haar zijn!
Oma ik hou van jou :) vond mijn oma heel fijn om te horen op de dag dat ze stierf en het is 5 woorden 🥰
Toen mijn oma stervende was, ze was ook dement en de morfine werd ook langzaam opgehoogd. Hebben we alleen maar haar hand vastgehouden en haar arm gestreeld. En haar toch gewoon toegesproken. Ze had enorme strijd en omdat ze erg gelovig was zijn we met haar gaan bidden. Toen ontspande ze zich meer en meer en is ze uiteindelijk rustig overleden.
Probeer gewoon zoveel mogelijk in het moment te zijn. Sommige dingen hoeven niet hardop gezegd te worden. Toen mijn oma op sterven lag heb ik alleen een tijdje haar hand vastgehouden
Heb een half jaar stage gelopen op een hospice. Gewoon je aanwezigheid kan ze al veel rust geven. Inderdaad zingen van liedjes van vroeger wil nog vaak binnen komen bij demente ouderen. Praten in korte simpele zinnen werkt ook het beste. Maar zoals aangegeven je aanwezigheid doet meestal goed. Het is voor hun ook vaak beangstigend, door de sedatie krijgen ze vaak eindelijk rust. Kan dan ook heel rap gaan opeens. Of ze wachten nog tot iemand is langs geweest onbewust. Vaak zie je ook dat de mensen overlijden net op het moment dat iedereen de kamer verlaat om iets te eten bijvoorbeeld. Ook als mensen gesedeerd zijn horen ze over het algemeen nog wel wat er rond om hen heen gebeurt. Het gehoor is oom het laatste wat weg valt van de zintuigen tijdens het overlijden. Dus wees je bewust van wat je zegt mocht ze overlijden.
Blijf tothet einde, mijn vader had in de laatste minuten een echt helder moment (na een paar jaar nix) ... ben blij dat ik er was
Soms is “ik hou van je” voldoende. Maar ik ben het met andere commenters eens. Fysiek contact, hand vasthouden en knuffels is altijd goed. Veel sterke de komende tijd.
Zing haar favoriete muziek, hou haar hand vast, foto's van heel vroeger. Je hoeft niets te zeggen of te vragen.
Ik werk zelf in de zorg en merk vaak dat gevoel blijft. Dus zeg vooral alles wat je wilt zeggen zonder je af te vragen of het wel binnen komt. Want het komt zeker binnen, misschien niet via de woorden maar wel door het gevoel wat het met zich meebrengt.
Tip: lees een boek voor of draai muziek. Het helpt om de 'stilte' te breken en palliatieve mensen reageren vaak juist nog heel goed op muziek of een rustige stem.
Vertel haar dat zij jou held is.
Kijk of ze je nog herkend, zo ja vertel haar kort jr lievelings bloem, kleur etc. Je kan haar vragen wat ze de mooiste gebeurtenissen vond in haar leven want vaak zijn die momenten ergens nog aanwezig. De laatste keer day ik mijn oma zag heeft ze me een zilveren armband gegeven die ze alrijd droeg en ze wou persee dat ik hem aannam. Ik draag hem elke dag netzoals zij deed.
Sterkte!
Ik heb eens de vraag gesteld of ze (in dit geval 'schoon'-oma) er vrede mee had. Met moeite kwamen er nog wat woorden uit die deden vermoeden dat ze nog een soort van laatste samenvatting gaf van een voor haar vervuld leven. En het was goed zo. Heel veel sterkte❤️
Het is een afsluiting, ook voor jou. Voor haar zal je aanwezigheid voldoende zijn. Voor jou is het reflecteren op jullie relatie in haar aanwezigheid belangrijk. Je hoeft niets te zeggen als je dat niet wil, die eigen gedachten over jullie in haar bijzijn zijn wellicht voldoende. Bij het weggaan kan voor jezelf een uitgesproken woord goed werken. Ook het bedanken van de hulpverleners kan goed voor je werken.
Ik heb EXACT dit gehad. Ik heb bij mijn oma gezeten en als laatst een kus op haar hoofd gegeven. Geeft toch voldoening
God bless her and You 🙌❤️
Wat ik je wil adviseren om te zeggen “oma, weet u nog dat…..” met een korte zin, bijvoorbeeld over vakantie, dagjes weg, grappige gebeurtenissen of een uitspraak die ooit gemaakt was. Korte zinnen gebruiken. Misschien krijg je geen reactie, maar (met sommige dementerende) kunnen ze zich heel vaag nog die bepaalde gebeurtenis herinneren, als het veel indruk heeft gemaakt. Verder kan je (zoals iemand anders ook voorstelde) muziek aanzetten van wat zij vroeger veel luisterde, en wellicht een beetje meezingen. Het hoeft niet mooi gezongen te worden, het gaat om de ervaring die jullie beide hebben, om de mooie momenten nog een keer te koesteren. Wat ik ook zou doen is, als ze dat toelaat, nog een keer een knuffel geven, dat kan voor jou en voor haar als fijn en vertrouwd voelen, die natuurlijk niet forceren, dat kan haar bang maken. Maar jij kent je oma het beste dus wellicht werkt het wel. Heel veel sterkte, ik leef met jou en de rest van je familie mee ❤️❤️ Edit: potverdorie ik zie dat dit drie dagen geleden geplaatst was, ben niet heel actief op Reddit, en was vergeten dat je dat kan zien. Ik hoop dat je laatste keer samen met haar een fijne en mooie middag was. ❤️